Hoe is het om vluchteling of intern ontheemd te zijn tijdens de winter? UNHCR zet 5 belangrijke feiten op een rij over op de vlucht zijn tijdens de winter in Oekraïne, Afghanistan en het Midden-Oosten.
In de verte wenkt de winter. Voor miljoenen mensen gedwongen op de vlucht over de hele wereld is het de zwaarste periode van het jaar. Dit is zeker het geval voor mensen op de vlucht voor de oorlog in Oekraïne, intern ontheemden in Afghanistan, en Syrische en Irakese vluchtelingen in het Midden-Oosten.
Maar hoe is het eigenlijk om dan vluchteling of intern ontheemd te zijn? UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, zet voor jou 5 feiten op een rij.
Veel vluchtelingen en intern ontheemden moeten vluchten voor gewapende conflicten die een spoor van vernieling achterlaten. In Oekraïne werden sinds de escalatie van de oorlog veel cruciale infrastructuur en honderdduizenden woningen verwoest of beschadigd. Op veel plaatsen getroffen door het conflict is er geen toegang meer tot elektriciteit of zijn stroomonderbrekingen schering en inslag. De energieprijzen lopen bovendien erg hoog op. Woningen moeten dringend hersteld, verstevigd en geïsoleerd worden alvorens de winter begint, maar bouwmaterialen zijn bijzonder schaars.
Meer dan zes miljoen mensen zijn op de vlucht binnen de Oekraïense landsgrenzen en moeten zien warm te blijven in vaak slecht geïsoleerde onderkomens, beschadigde woningen of collectieve opvangcentra. En dat terwijl de oorlog aansleept en de situatie van de ene op de andere dag nog steeds sterk kan veranderen.
UNHCR helpt met het herstellen en isoleren van beschadigde huizen en zorgt voor tijdelijke onderkomens voor gezinnen die hun thuis hebben moeten achterlaten.
Veel Syrische en Irakese vluchtelingen in het Midden-Oosten zijn al jaren op de vlucht. De burgeroorlog in Syrië sleept al meer dan tien jaar aan. In Irak bedaarde het conflict in 2017, maar toch hebben veel vluchtelingen en intern ontheemden de middelen niet om terug naar huis te keren of keren ze terug naar verwoeste steden, dorpen en huizen. Veel vluchtelingen uit landen zoals Irak en Syrië hadden reeds voor ze hun land moesten ontvluchten financiële problemen. In hun gastland raken vluchtelingen vaak moeilijk aan werk en betalen ze vaak hoge huurprijzen. Velen zijn niet in staat de huur te betalen, wat hen vatbaar maakt voor misbruik door verhuurders.
Volgens een studie van UNHCR verblijft minstens een kwart van alle Oekraïense vluchtelingen in huurhuizen. Ook zij ondervinden moeilijkheden om aan werk te raken. Het leven wordt vanwege de oorlog bovendien steeds duurder: energiekosten lopen hoog op, graanprijzen zijn gestegen en de wereldhandel werd ernstig verstoord. Deze effecten zijn ook ver buiten Europa merkbaar, bijvoorbeeld in de Hoorn van Afrika, waar hoge graanprijzen desastreus zijn voor mensen op de vlucht voor de droogte en honger.
UNHCR helpt mensen op de vlucht de huur te betalen via cash bijstand programma’s, die elke winter uitgebreid worden. Ook pleiten we bij overheden om de situatie van vluchtelingen te verbeteren, bijvoorbeeld door vluchtelingen een kans te geven op de arbeidsmarkt en erover te waken dat ze geen slachtoffer worden van misbruik.
Dat het in Oekraïne koud kan worden, is algemeen bekend – in sommige delen van het land kan het zelfs tot -20 graden Celsius worden. Maar veel mensen denken dat het in het Midden-Oosten eeuwig warm en droog is. Het tegendeel is waar. In grote delen van Irak, Jordanië, Libanon en Syrië kunnen de temperaturen in de winter drastisch dalen. ’s Nachts kan het kwik zelfs tot onder het vriespunt duiken. Zonder bescherming kan de kou levensbedreigend zijn voor vluchtelingen.
Sommige gebieden, zoals het noorden van Libanon, worden tijdens de winter zelfs regelmatig getroffen door zware sneeuwstormen en stortregens, met overstromingen als gevolg. Die laten vaak een spoor van vernieling achter, weet de Syrische vluchtelinge Shakiba. Ook in de bergachtige delen van Afghanistan kan het in de winter erg bar zijn.
UNHCR voorziet winternoodhulp voor vluchtelingen en intern ontheemden, waaronder warme kledij, dekens, slaapmatten en verwarmingstoestellen.
Libanon heeft het hoogste aantal vluchtelingen ter wereld per hoofd van de bevolking. Er verblijven naar schatting 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen. 90% van hen leeft onder de armoedegrens. Ze moeten dagelijks rondkomen met nog geen 2,5 euro. Dat maakt het vrijwel onmogelijk om zowel voor voldoende voedsel, medicatie als degelijk onderdak te zorgen – laat staan warme winterkleren en brandstof. De Syrische vluchtelinge Noura en haar gezin hadden daar bijvoorbeeld niet de middelen voor.
UNHCR’s cash bijstand programma’s trachten deze schrijnende situatie te verlichten en helpen vluchtelingen om aan hun basisbehoeften te voldoen.
Meer dan 80% van alle vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen in lage- en middeninkomenslanden, waar de openbare infrastructuur en gezondheidssector doorgaans minder goed ontwikkeld is. Vluchtelingen in deze landen zijn vaak vatbaarder voor ziektes vanwege slechte levensomstandigheden of verzwakte immuniteit, en hebben beperkte toegang tot gezondheidszorg, geneesmiddelen en vaccins. Velen gaan dus kwetsbaar de winter tegemoet.
Deze landen zijn vaak ook minder resistent tegen de gevolgen van de klimaatcrisis en worden geregeld getroffen door extreme weersomstandigheden. Zo werden honderdduizenden Afghaanse vluchtelingen in Pakistan – en hun gastgemeenschappen – in de zomer van 2022 het slachtoffer van catastrofale moessonoverstromingen.
UNHCR werkt hard om ervoor te zorgen dat mensen op de vlucht toegang hebben tot gezondheidszorg en helpt vluchtelingen en hun gastgemeenschappen om zich te bewapenen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis.
Deel op Facebook Deel op Twitter