Ethiopië. Zuid-Sudanese vluchteling wijdt zijn leven in ballingschap aan het onderwijzen van kinderen. © UNHCR/Eduardo Soteras Jalil
In het rapport “Coming Together for Refugee Education” dat vandaag verschijnt, voorspelt UNHCR, de VN-Vluchtelingeorganisatie, dat het potentieel van miljoenen jonge vluchtelingen die in enkele van ’s werelds meest kwetsbare gemeenschappen leven, verder zal worden bedreigd als de internationale gemeenschap niet onmiddellijk en doortastend optreedt om de rampzalige gevolgen van COVID-19 voor het vluchtelingenonderwijs terug te dringen. De gegevens in het verslag zijn gebaseerd op de bruto inschrijvingsstatistieken voor het schooljaar 2019.
Hoewel kinderen het overal moeilijk hebben gehad met de impact van COVID-19 op hun toegang tot onderwijs, blijkt uit het rapport dat vluchtelingenkinderen in het bijzonder benadeeld zijn. Vóór de pandemie was de kans dat een vluchtelingenkind niet naar school ging twee keer zo groot als voor een niet-vluchtelingenkind. Deze kloof zal nog groter worden: velen zullen hun opleiding waarschijnlijk niet kunnen hervatten vanwege sluitingen van scholen, problemen met het betalen van schoolkosten, uniformen of boeken, gebrek aan toegang tot infomatietechnologie of omdat ze moeten werken om hun gezin te onderhouden.
“Reeds de helft van de vluchtelingenkinderen in de wereld ging niet naar school”, aldus Filippo Grandi, VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. “Na alles wat ze hebben doorstaan, kunnen we hen niet van hun toekomst beroven door hen een opleiding te ontzeggen. Ondanks de enorme uitdagingen die de pandemie met zich meebrengt, kunnen we, met meer internationale steun voor vluchtelingen en hun gastgemeenschappen, innovatieve manieren ontwikkelen om de cruciale winst die de afgelopen jaren in het vluchtelingenonderwijs is geboekt, te beschermen”.
Zonder bijkomende steun zou een gestage en moeizame toename van het aantal inschrijvingen in scholen, aan universiteiten en in technisch en beroepsonderwijs worden teruggeschroefd, in sommige gevallen zelfs permanent. Hierdoor kunnen ook de inspanningen om doelstelling 4 van de Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling te verwezenlijken, namelijk het verzekeren van gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen, in het gedrang komen.
“Het waarborgen van kwaliteitsvol onderwijs vandaag betekent minder armoede en lijden in de toekomst.”
“Het waarborgen van kwaliteitsvol onderwijs vandaag betekent minder armoede en lijden in de toekomst. Tenzij iedereen een bijdrage levert, zullen generaties kinderen – miljoenen van hen in sommige van ’s werelds armste regio’s – een sombere toekomst tegemoet gaan. Maar als we als een team werken, kunnen we hen de kans geven die ze verdienen om aan een waardige toekomst te bouwen. Laten we deze kans niet missen.” aldus de Vodafone Foundation en UNHCR goodwill-ambassadeur voor het Instant Network Schools Programme en voetballer, Mohamed Salah in een krachtig slotwoord van het rapport.
De gegevens voor 2019 die in het rapport zijn opgenomen, zijn gebaseerd op statistieken van twaalf landen die meer dan de helft van de vluchtelingenkinderen in de wereld opvangen. Terwijl het aandeel ingeschreven kinderen in het basisonderwijs 77% bedraagt, is slechts 31% van de jongeren ingeschreven in het middelbaar onderwijs. En slechts 3% van de jonge vluchtelingen stroomt door naar het hoger onderwijs.
Hoewel deze statistieken ver onder het wereldgemiddelde liggen, is er toch vooruitgang merkbaar. Het aantal inschrijvingen in het secundair onderwijs is gestegen, met tienduizenden nieuwe schoolgaande vluchtelingenkinderen als gevolg; een stijging van 2% in 2019 alleen al. De wereldwijde COVID-19-pandemie dreigt deze en andere cruciale vooruitgang nu echter ongedaan te maken. Vooral voor de scholing van vluchtelingenmeisjes is dit bijzonder zorgwekkend.
Vluchtelingmeisjes hebben doorgaans al minder toegang tot onderwijs dan jongens. Tegen de tijd dat ze de middelbare school bereiken, is de kans de helft zo goot dan voor jongens om op school te worden ingeschreven. Het Malala-fonds heeft op basis van UNHCR’s gegevens over schoolinschrijvingen geschat dat de helft van alle vluchtelingenmeisjes op de middelbare school niet zal terugkeren naar de schoolbanken wanneer in september de scholen heropenen. In landen waar het bruto aantal inschrijvingingen voor vluchtelingenmeisjes in het secundair onderwijs al minder dan 10% bedroeg, lopen alle meisjes nu het risico hun onderwijs voorgoed stop te zetten. Dat is een alarmerend vooruitzicht met grote gevolgen voor toekomstige generaties.
“Ik maak me vooral zorgen over de gevolgen voor jonge vluchtelingenmeisjes. Naast het feit dat onderwijs een fundamenteel mensenrecht is, zijn de bescherming en de economische voordelen die het biedt aan vluchtelingenmeisjes, hun families en gemeenschappen duidelijk. De internationale gemeenschap kan het zich eenvoudigweg niet veroorloven om hen de kansen te ontnemen die het onderwijs hen biedt”, aldus Grandi.
De noodzakelijke aanpassingen in het onderwijs ten gevolge van de COVID-19 opgelegde beperkingen zijn vooral moeilijk geweest voor de 85% van de vluchtelingen in de wereld die in ontwikkelingslanden of de minst ontwikkelde landen wonen. Mobiele telefoons, tablets, laptops, connectiviteit en zelfs radio’s zijn vaak niet onmiddellijk beschikbaar voor ontheemde gemeenschappen.
UNHCR, regeringen en partners werken onvermoeibaar verder om dergelijke problemen op te lossen en de continuïteit van het vluchtelingenonderwijs ook tijdens de pandemie te waarborgen door middel van digitaal onderwijs, televisie en radio, en leerkrachten en zorgverleners te helpen bij hun ondersteuning van de leerlingen en studenten, met inachtneming van de gezondheidsrichtlijnen.
Het rapport toont aan hoe gezinnen, gemeenschappen en regeringen werken om vluchtelingenkinderen onderwijs te bieden. Er zijn bemoedigende, positieve voorbeelden van regeringen die het recht op onderwijs voor vluchtelingenkinderen in openbare scholen in de wet hebben vastgelegd, met verhalen uit Ecuador en Iran. Digitale innovatie wordt ook benadrukt door de minister van Onderwijs in Egypte en door een familie in Jordanië die gebruik maakt van de overgang naar online leren. Aangezien meer dan de helft van de vluchtelingen in de wereld in stedelijke gebieden woont, wordt het belang van de gaststeden ook benadrukt in een interview met de burgemeester van Coventry (VK). Ze legt uit hoe de integratie van vluchtelingenkinderen en -jongeren te bevorderen, hoe de stad dit dan precies aanpakt en vooral waarom het nuttig is.
Het rapport roept regeringen, de privé-sector, het maatschappelijk middenveld en andere belangrijke actoren op hun krachten te bundelen om oplossingen te vinden die de nationale onderwijsstelsels versterken en aansluiten op de trajecten naar erkend onderwijs en om de financiering van het onderwijs veilig te stellen en te waarborgen. Zonder dergelijke acties, zo waarschuwt het rapport, riskeren we een verloren generatie van vluchtelingenkinderen die van hun onderwijs wordt beroofd.
De risico’s voor het vluchtelingenonderwijs zijn echter niet beperkt tot COVID-19. Helaas zijn er steeds meer aanvallen op scholen. Het rapport richt zich op de situatie in de Sahel, waar geweld heeft geleid tot de sluiting van meer dan 2.500 scholen, waardoor het onderwijs van 350.000 studenten in gevaar komt.
Over het verslag
“Coming Together for Refugee Education” is het vijfde jaarlijkse onderwijsrapport van UNHCR. Het eerste, ‘Missing Out’, werd in 2016 gepubliceerd naar aanleiding van de VN-Top over Vluchtelingen en Migranten in september dat jaar. Het riep donoren op om meerjarige en realistische financiering te verschaffen voor het vluchtelingenonderwijs. Het tweede rapport, ‘Left Behind’, werd in 2017 gepubliceerd en daar werd erop aangedrongen om het onderwijs als een fundamenteel onderdeel van het antwoord op de vluchtelingencrisis te beschouwen. In het derde rapport “Turn the Tide“, dat in 2018 werd gepubliceerd, werd benadrukt dat tegen het einde van 2017 vier miljoen vluchtelingenkinderen niet naar school gingen. In het vierde rapport, Stepping Up: Refugee Education in Crisis, wordt de nadruk gelegd op de massale daling van de inschrijvingen tussen het secundair en het tertiair onderwijs.
Het rapport van dit jaar bevat een voorwoord van Filippo Grandi, VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen en een slotwoord van voetballer Mohamed Salah, die dit jaar de eerste goodwill-ambassadeur werd van de Instant Network Schools, opgericht in 2013 door de Vodafone Foundation en UNHCR om te voorzien in kwaliteitsvol digitaal onderwijs aan vluchtelingenstudenten en studenten in de gastgemeenschappen.
Een volledig multimediapakket, het volledige rapport en de contactgegevens van de woordvoerders van de UNHCR per land en wereldwijd zijn te vinden op de mediapagina.
Deel op Facebook Deel op Twitter
