1 procent van alle mensen wereldwijd is op de vlucht: UNHCR Global Trends rapport

Vandaag roept UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, landen over de hele wereld op om meer inspanningen te leveren om een nieuwe thuis te vinden voor miljoenen mensen op de vlucht voor conflict, vervolging of andere gebeurtenissen die de publieke orde ernstig verstoren. Ons rapport dat vandaag wordt vrijgegeven, toont aan dat momenteel meer dan één procent van alle mensen wereldwijd – 1 op 97 mensen – gedwongen op de vlucht is, en dat steeds minder vluchtelingen de terugkeer naar huis kunnen maken.

Uit het jaarlijkse Global Trends rapport van UNHCR, dat twee dagen voor Wereldvluchtelingendag (20 juni) verschijnt, blijkt dat eind 2019 een ongezien aantal mensen, namelijk 79,5 miljoen, op de vlucht is. UNHCR heeft nooit eerder zo’n hoog aantal vastgesteld.

Het rapport stelt ook vast dat de vooruitzichten voor vluchtelingen steeds kleiner worden, vooral wat betreft hoop op verbetering van hun benarde situatie. In de jaren negentig konden gemiddeld 1,5 miljoen vluchtelingen per jaar naar huis terugkeren. In de afgelopen tien jaar is dat aantal gezakt tot ongeveer 385.000. Met andere woorden: de stijging in ontheemding torent vandaag ver boven de oplossingen uit.

“Wij zijn getuige van een veranderende realiteit. Gedwongen ontheemding is vandaag de dag niet alleen veel meer wijdverspreid, het is ook niet langer een korte termijn en tijdelijk fenomeen”

“Wij zijn getuige van een veranderende realiteit. Gedwongen ontheemding is vandaag de dag niet alleen veel meer wijdverspreid, het is ook niet langer een korte termijn en tijdelijk fenomeen”, aldus Filippo Grandi, de VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. “Je kan van mensen niet verwachten dat ze jarenlang in een staat van onrust leven, zonder de kans op terugkeer naar huis, noch de hoop om een nieuwe toekomst elders op te bouwen. We hebben een fundamenteel nieuwe en meer open houding nodig tegenover iedereen die op de vlucht is, gekoppeld aan een veel grotere vastberadenheid om conflicten, die jaren aanhouden en die aan de basis liggen van immens leed, aan te pakken.”

Uit UNHCR’s Global Trends rapport blijkt ook dat van de 79,5 miljoen mensen die eind vorig jaar op de vlucht waren, 45,7 miljoen mensen binnen eigen land bleef (intern ontheemd). De rest van de mensen op de vlucht stak landsgrenzen over. 4,2 miljoen mensen waren in afwachting van de uitkomst van hun asielaanvraag en 29,6 miljoen waren vluchtelingen en anderen die gedwongen ontheemd zijn uit hun land van herkomst.

De sterke toename, van 70,8 miljoen eind 2018 naar 79,5 miljoen eind 2019, is het gevolg van twee belangrijke factoren. Ten eerste werd er in 2019 een zorgwekkende toename van nieuwe ontheemding vastgesteld, met name in de Democratische Republiek Congo, de Sahel, Jemen en Syrië. Met 13,2 miljoen vluchtelingen, asielzoekers en intern ontheemden afkomstig uit Syrië, dat ondertussen al tien jaar onder het conflict gebukt gaat, bedraagt dit cijfer maar liefst een zesde van het wereldtotaal.

Ten tweede, heeft de stijging ook te maken met een betere weergave van de situatie van Venezolanen die zich buiten hun land van herkomst bevinden, aangezien velen van hen niet wettelijk als vluchteling of asielzoeker geregistreerd zijn, maar wel nood hebben aan bescherming.

Achter deze cijfers gaat een veelheid aan individueel, persoonlijk leed schuil. Het aantal kinderen op de vlucht (geschat op 30-34 miljoen, waarvan tienduizenden niet-begeleid zijn) is nu groter dan de totale bevolking van Australië, Denemarken en Mongolië samen. Dat terwijl het relatieve aantal ontheemden van 60 jaar en ouder (4 procent) ver onder dat van de wereldbevolking (12 procent) ligt – een cijfer dat staat voor onmetelijk leed, wanhoop, opofferingen en verscheurde families.

8 dingen die je moet weten over gedwongen ontheemding

• In de afgelopen tien jaar zijn minstens 100 miljoen mensen gedwongen geweest hun huis te ontvluchten, op zoek naar een onderkomen in binnen- of buitenland. Dat zijn meer mensen dan de hele bevolking van Egypte, het 14e dichtsbevolkte land ter wereld.
• Het aantal mensen op de vlucht is bijna verdubbeld sinds 2010 (41 miljoen toen tegenover 79,5 miljoen vandaag).
• 80 procent van de mensen die wereldwijd op de vlucht is, bevindt zich in landen of gebieden die te kampen hebben met acute voedselonzekerheid en ondervoeding. Veel van deze landen kennen ook een hoger risico op klimaat- en natuurrampen.
• Meer dan drie kwart van de vluchtelingen in de wereld (77 procent) zit in een situatie van langdurige ontheemding, zoals bijvoorbeeld de situatie in Afghanistan, die al vijf decennia duurt.
• Meer dan acht op de tien vluchtelingen (85 procent) bevinden zich in ontwikkelingslanden. Meestal gaat het om buurlanden van hun herkomstland.
• Twee derde van de vluchtelingen is afkomstig uit een van de volgende 5 landen: Syrië, Venezuela, Afghanistan, Zuid-Soedan en Myanmar.
• In het Global Trends rapport worden alle grote ontheemde en vluchtelingenpopulaties opgenomen, met inbegrip van de 5,6 miljoen Palestijnse vluchtelingen die onder het mandaat van het VN-agentschap voor Palestijnse Vluchtelingen (UNRWA) vallen.
• De 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling met “niemand achterlaten” als belangrijk principe neemt nu ook expliciet vluchtelingen op, dankzij een nieuwe indicator voor vluchtelingen die in maart van dit jaar door de Statistische Commissie van de Verenigde Naties is goedgekeurd.

****

OPMERKING: Het Global Trends rapport van UNHCR wordt samen met het jaarlijkse Global Report gepubliceerd. Daarin doen we verslag over de acties die UNHCR onderneemt om te beantwoorden aan de noden van iedereen die gedwongen wordt te vluchten, evenals aan de noden van staatlozen wereldwijd.