2024: Een jaar vol menselijk leed

In Oekraïne vielen dit jaar de meeste burgerslachtoffers sinds het begin van de oorlog. Elektriciteitsnetten worden voortdurend aangevallen, waardoor mensen worden blootgesteld aan ijskoude temperaturen. In Syrië heeft de laatste escalatie van geweld tienduizenden mensen op de vlucht gejaagd. Libanon, dat ooit een toevluchtsoord was voor meer dan een miljoen Syriërs op de vlucht voor oorlog, wordt nu zelf geconfronteerd met een humanitaire crisis. Niet alleen de Syrische vluchtelingen staan voor een onzekere toekomst, ook hun gastgemeenschap, de Libanese bevolking, heeft geleden onder massale bombardementen. Ondertussen staan de Palestijnen in Gaza op de rand van hongersnood, wordt Haïti geteisterd door hernieuwd geweld en laait het conflict in Soedan allen maar verder op. De lijst met tragedies lijkt eindeloos. Als gevolg hiervan zijn talloze mensen op de vlucht, op zoek naar veiligheid, voedsel en een dak boven hun hoofd.

Slechts weinigen van deze ontheemden zullen ooit onze kusten bereiken. Ondanks deze harde realiteit, is het politieke discours in sommige delen van Europa opnieuw verschoven in de richting van het sluiten van grenzen en het beperken van toegang tot asiel. Zij die betrokken zijn bij de opvang van asielzoekers weten dat velen die Europa wel bereiken, gedwongen zullen zijn om op straat te slapen, wanhopig op zoek naar beschutting tegen de kou nu de winter aanbreekt.

Een oudere vrouw loopt door een straat met gebombardeerde gebouwen in de Zuid-Libanese stad Tyrus, op 30 november 2024, dagen na het staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah. De kuststad werd zwaar getroffen door luchtaanvallen tijdens de vijandelijkheden die sinds oktober 2023 meer dan 3700 levens eisten in Libanon, volgens de Libanese gezondheidsautoriteiten. © UNHCR/Ximena Borrazas

Verdeling van Rapid Thermal Kits door UNHCR en haar NGO-partner Right to Protection in Huta Mezhyhirska in Kyiv oblast. Elke kit bevat materiaal voor snelle en eenvoudige isolatie van ramen en deuren waarmee mensen hun huizen beter winterklaar kunnen maken. © UNHCR/Iryna Tymchyshyn

Alijuma Nikbakht woont met zijn gezin in het bergdorp Qala-e-Sabzi. Sinds deze winter heeft de familie een huis met een nieuwe kamer en een traditionele kachel - een bukhari. UNHCR heeft samen met @WSTA_org 14 gezinnen in het dorp ondersteund met onderdak en bukhari's. © UNHCR/Kajsa Waaghals

Ik weet dat velen van ons zich zorgen maken over de economie, veiligheid en de wereldwijde onzekerheid. De uitdagingen op het gebied van opvang, huisvesting en dakloosheid waarmee we in heel Europa worden geconfronteerd, worden niet veroorzaakt door mensen die hier hun toevlucht en veiligheid zoeken. Deze problemen worden veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder economische druk, sociale ongelijkheden, de dynamiek van de woningmarkt en politieke beslissingen. Een gebrek aan opvang en een gebrek aan overheidsinvesteringen in huisvesting, terwijl net meer mensen dakloos worden, zal de veiligheid niet verbeteren en de economie niet versterken. In de praktijk zien we het tegenovergestelde.

Nu we de laatste weken van 2024 ingaan, blik ik net als velen van ons terug op het afgelopen jaar en vraag ik me af of we nog wel in staat zijn om voor anderen te zorgen?

Zijn we de gedeelde verantwoordelijkheid om de meest kwetsbaren te beschermen uit het oog verloren, ongeacht waar ze vandaan komen, wat hun geloofsovertuiging of hun huidskleur is?

Of het nu in verre landen is of hier in België, ik ben ervan overtuigd dat we heel wat medestanders hebben – soms een stille meerderheid – die nog steeds een verschil willen maken voor vluchtelingen. U kunt erop rekenen dat UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, bij overheden zal blijven pleiten om toegang tot asiel voor mensen die bescherming nodig hebben te vrijwaren en om ervoor te zorgen dat er voorzieningen zijn om verder menselijk leed te verlichten en te voorkomen. Deze winter zijn onze teams in Oekraïne en Libanon en op andere plaatsen onvermoeibaar aan het werk om opvangplaatsen te herstellen, verwarming te voorzien of collectieve opvang te bieden aan mensen die nergens heen kunnen.

Meer weten over UNHCR’s winternoodhulp

Hier in België zullen onze teams bij de autoriteiten blijven pleiten voor toegang tot adequate opvang voor alle asielzoekers. UNHCR werkt ook samen met vluchtelingen en andere actoren die collectieve opvangcentra beheren, om oplossingen te zoeken voor mensen die in onze steden de nacht op straat moeten doorbrengen. Een dak boven je hoofd, vooral tijdens de winter, is van levensbelang. Het is een eerste stap om menselijke waardigheid terug te vinden. Een eerste stap om wonden te helen.

We kunnen dit niet alleen – en ik weet dat we op u kunnen rekenen. Voor de miljoenen mensen op de vlucht die afhankelijk zijn van ons werk, is medemenselijkheid van cruciaal belang. Laat uw stem horen en eis dat vluchtelingen, waar ze ook zijn, met waardigheid worden behandeld en welkom zijn. Ook hier, in onze eigen gemeenschap.

Jean-Nicolas Beuze

UNHCR-vertegenwoordiger voor de EU, België, Luxemburg en Nederland