Dit is een samenvatting van wat werd gezegd door UNHCR-directeur Europa, Philippe Leclerc tijdens de persbriefing op 20 februari 2024 in het Palais des Nations in Genève.
Halyna staat in haar vernielde huis in het dorp Shevchenkove, Mykolaiv Oblast. Het wordt gerepareerd met bouwmaterialen van UNHCR. © UNHCR/Alina Kovalenko
Na twee jaar van grootschalige oorlog in Oekraïne, met massale verwoesting en voortdurende beschietingen en raketaanvallen in het hele land, blijft de toekomst van miljoenen vluchtelingen onzeker. De oorlog houdt aan en de humanitaire omstandigheden in Oekraïne blijven nijpend. Zo’n 40 procent van de bevolking heeft humanitaire hulp en bescherming nodig. Voor velen is dit niet de eerste kennismaking met oorlog en ontheemding. Deze week is het ook tien jaar geleden dat de oorlog in Oost-Oekraïne begon.
Op dit moment zijn er bijna 6,5 miljoen vluchtelingen uit Oekraïne die in andere landen hun toevlucht hebben gezocht. Daarnaast zijn ongeveer 3,7 miljoen mensen gedwongen op de vlucht in het land zelf (intern ontheemd).
Volgens de voorlopige resultaten van een recente studie van UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, heeft de meerderheid van de ondervraagde Oekraïense vluchtelingen en intern ontheemden (respectievelijk 65 en 72 procent) nog steeds de wens om op een dag naar huis terug te keren. Dit percentage is echter gedaald; meer mensen geven aan dat ze niet zeker zijn vanwege de aanhoudende oorlog.
Het onderzoek van UNHCR, “Lives on Hold: Intentions and perspectives of refugees, refugee returnees and internally displaced people from Ukraine“, is gebaseerd op interviews die in januari en februari 2024 zijn afgenomen bij ongeveer 9.900 Oekraïense huishoudens van vluchtelingen, intern ontheemden en teruggekeerden binnen en buiten het land.
De geïnterviewde vluchtelingen noemden de heersende onveiligheid in Oekraïne als de voornaamste factor die hun terugkeer tegenhoudt. Daarnaast vormen het gebrek aan economische kansen en huisvesting belangrijke zorgen. Een hoofdprioriteit voor UNHCR is het repareren van huizen in Oekraïne, zodat mensen in hun huizen kunnen blijven wonen. Tot nu toe zijn meer dan 27.500 huizen hersteld. Meer dan de helft – 55% – van de vluchtelingen die naar Oekraïne terugkeerden, gaf echter aan dat er minder kans op werk was dan ze dachten.
Het is zorgwekkend dat een aanzienlijk deel van de ondervraagde Oekraïense vluchtelingen – zo’n 59 procent – aangaf dat ze misschien gedwongen zullen terugkeren als ze in hun gastland met problemen blijven kampen. Deze problematiek houdt voornamelijk verband met werkmogelijkheden en hun legale status.
Uit eerdere rapporten is gebleken dat vluchtelingen met specifieke behoeften en kwetsbaarheden, waaronder ouderen en mensen met een beperking, ook overwegen om terug te keren, voornamelijk
Deze vluchtelingencrisis wordt gekenmerkt door een grote mate van familiescheiding, waarbij veel mannelijke familieleden in Oekraïne blijven. Uit ons rapport blijkt dat gezinshereniging een belangrijke drijfveer was voor vluchtelingen die definitief naar huis zijn teruggekeerd.
Meer vluchtelingen brengen tegenwoordig korte bezoeken aan Oekraïne – ongeveer 50 procent vergeleken met 39 procent vorig jaar – voornamelijk om familieleden te bezoeken, maar ook om eigendommen te controleren. Zoals opgemerkt in UNHCR’s Position on Voluntary Returns to Ukraine kunnen dergelijke bezoeken uiteindelijk helpen om met kennis van zaken beslissingen te nemen over terugkeer op langere termijn, zodra de omstandigheden dat toelaten.
UNHCR dringt er bij opvanglanden op aan om flexibel om te gaan met korte bezoeken van vluchtelingen aan Oekraïne. Bezoeken van minder dan drie maanden mogen geen invloed hebben op de wettelijke status van vluchtelingen en hun rechten in het gastland. De bescherming en behoeften van vluchtelingen moeten worden gewaarborgd totdat zij op vrijwillige basis naar huis kunnen keren.
Zolang de oorlog voortduurt, hebben vluchtelingen, intern ontheemden en door de oorlog getroffen mensen in frontgebieden dringend steun nodig. Hoewel de veerkracht van de mensen groot blijft en de herstelinspanningen in veel gebieden goed op gang zijn gekomen, moet ondersteuning worden voortgezet om te voorkomen dat de bescherming van de Oekraïners in gevaar komt.
De hulp aan de Oekraïense situatie wordt momenteel voor slechts 13 procent gefinancierd. Als we niet tijdig financiering ontvangen, kunnen we gedwongen worden om essentiële activiteiten in Oekraïne en in de buurlanden te stoppen.
VN-plannen voor steun Oekraïne in 2024
De mensen in Oekraïne leven dagelijks met de gevolgen van deze oorlog en mogen niet vergeten worden. We hebben massale solidariteitsbetuigingen en steun voor Oekraïne gezien en deze hoognodige hulp mag ook nu niet stoppen.
Deel op Facebook Deel op Twitter
