Noodhulp Democratische Republiek Congo

Wat gebeurt er in de Democratische Republiek Congo?

De crisis in de Democratische Republiek Congo is één van de meest complexe humanitaire crisissen ter wereld. Er was reden om hoopvol te zijn toen de burgeroorlog in 2003 tot een einde kwam. Maar sindsdien vinden er in verschillende regio’s van Congo ernstige conflicten en sporadisch geweld plaats, waardoor duizenden burgers gedwongen worden hun thuis te verlaten om te overleven.

Er zijn zo’n 7,3 miljoen mensen op de vlucht binnen de eigen landsgrenzen in de Democratische Republiek Congo (dit zijn intern ontheemden). Het land heeft daarmee één van de grootste groepen intern ontheemden ter wereld. Het land vangt bovendien ook ongeveer 520.000 vluchtelingen en asielzoekers op, voornamelijk afkomstig uit de Centraal-Afrikaanse Republiek en Rwanda. Meer dan een miljoen mensen zijn Congo ontvlucht naar andere Afrikaanse landen.

Alleen al in januari 2023 werden in de provincie Ituri meer dan 200 burgers gedood bij een reeks aanvallen van gewapende niet-statelijke groepen. Tijdens deze aanvallen werden ook 2000 huizen vernield en werden 80 scholen gesloten of afgebroken. Minstens 52 000 mensen werden hierdoor gedwongen om op de vlucht te slaan en moesten een nieuw onderdak vinden in de provincie, die op dat moment al 1,5 miljoen intern ontheemden telde.  

Ook de naburige provincie Noord-Kivu kent sinds maart 2022 een drastische heropleving van gewelddadige gewapende groepen. Al meer dan 521 000 mensen moesten hierdoor op de vlucht slaan. Zo’n 120 000 mensen konden intussen verhuizen naar de buitenwijken van de relatief veilige provinciehoofdstad Goma, maar verkeren nog steeds in ernstige nood. In totaal zijn 2,2 miljoen mensen in deze provincie ontheemd, die verscheurd wordt door conflicten.  

Ernstige schendingen van de mensenrechten zijn nog steeds schering en inslag in de DRC, waaronder seksueel geweld, verminking, willekeurige detentie in onmenselijke omstandigheden en standrechtelijke executies. Kinderen lopen een verhoogd risico slachtoffer te worden van kinderarbeid, uitbuiting, seksueel geweld en gedwongen huwelijken. Ongeveer de helft van alle mensen op de vlucht in de DRC zijn kind. Velen van hen lopen gevaar en hebben extra aandacht nodig.

Tientallen gezondheidsinstellingen werden vernield of geplunderd en ook scholen werden door gewapende groeperingen aangevallen. Tienduizenden kinderen gaan niet meer naar school. Vele gemeenschappen hebben maar met moeite toegang tot basisdienstverlening. En de onzekere veiligheidssituatie dreigt het leveren van humanitaire hulp vaak te verhinderen.

De vele conflicten blijven grote gebieden teisteren, waardoor het risico groot is dat nog meer mensen op de vlucht zullen moeten slaan. De nood aan bescherming is erg hoog en blijft groeien naarmate het aantal mensen op de vlucht toeneemt.  

Volgens het Global Humanitarian Overview van 2022 wordt er voor 2023 en 2024 geen verbetering in de humanitaire situatie verwacht. De humanitaire gemeenschap zal haar inspanningen toespitsen op de meest kwetsbare gebieden, met name de provincies Ituri, Noord-Kivu, Zuid-Kivu en Tanganyika.  

Welke hulp biedt UNHCR?

UNHCR werkt dag en nacht om de problemen waarmee de bevolking van de DRC kampt het hoofd te bieden. Ondanks de onzekere omstandigheden, blijven we samen met onze partners actief in het land om lokale autoriteiten en gemeenschappen te ondersteunen. We zorgen voor bescherming en noodhulp voor intern ontheemden, vluchtelingen en repatrianten, alsook voor hun gastgemeenschappen.

Maar vanwege de schrijnende humanitaire situatie en een tekort aan financiering, moet UNHCR harde keuzes maken. UNHCR tracht de meest kwetsbaren zo veel mogelijk te helpen met basisdienstverlening. Zo zorgen we bijvoorbeeld voor drinkbaar water, hygiënische middelen en sanitaire voorzieningen, en blijven waakzaam om het verspreiden van ziektes zoals COVID-19 en ebola te voorkomen.

We voorzien onderdak en moedigen lokale integratie aan zodat mensen die gedwongen werden te vluchten hun leven opnieuw kunnen opnemen. Onderdak is ook van cruciaal belang om mensen te beschermen. Toch hebben momenteel vier op de vijf intern ontheemden geen adequaat onderkomen en blijven ze leven in onwaardige of zelfs gevaarlijke omstandigheden. Om communicatie tussen verschillende gemeenschappen te vergemakkelijken, voorzien we SIM kaarten en walkietalkies.

We trachten ook duurzame toegang tot onderwijs te voorzien. UNHCR zorgt voor onderwijsmateriaal en betaalt de salarissen van leerkrachten, maar desondanks dreigen zo’n 80% van de leerlingen in de provincies Ituri en Haut-Uele vanwege tekort aan financiële middelen school te verlaten (augustus 2022).

We helpen slachtoffers van gendergerelateerd geweld met medische en psychologische steun. UNHCR zorgt ook voor de bescherming van de meest kwetsbaren, waaronder vrouwen en kinderen, om te vermijden dat ze (opnieuw) het slachtoffer worden van misbruik.

Daar waar mensen die gedwongen werden te vluchten vrijwillig kunnen terugkeren, helpen we hen om hun leven opnieuw op te bouwen. Dankzij onze cash bijstand programma’s kunnen we hen financieel helpen met het herbouwen van hun huis en het kopen van basisbenodigdheden. We ondersteunen eveneens vluchtelingen uit andere landen die opgevangen worden in de DRC.

Maar de bestaande middelen kunnen de groeiende humanitaire noden van vluchtelingen en intern ontheemden in de DRC niet bijhouden. Eind december 2023 was slechts 40% van het vereiste UNHCR budget voor Congo gefinancierd (bron). Lees hier meer over het schrijnend tekort aan financiële steun voor de crisis in de DRC. Jij kan het verschil maken.

Meer nuttige informatie

• DRC: De gevolgen van onderfinanciering (augustus 2022)
• DRC Financieringsupdate (augustus 2022)
• Dataportaal: Humanitaire crisis in de DRC
• Dataportaal: Vluchtelingen en asielzoekers in de DRC
• DRC Global Focus
• DRC Factsheet (april-juni 2022)
• DRC: Regional refugee response plan (2022)
• DRC operationele update (mei 2022)