De toename vorig jaar is het gevolg van de oorlog in Oekraïne en herziene schattingen voor Afghaanse vluchtelingen. Bijkomende gevechten, vooral in Soedan, hebben het wereldwijde totaal nu op 110 miljoen gebracht.
© UNHCR/Hélène Caux
De grootschalige oorlog in Oekraïne, conflicten elders in de wereld en ontwrichting door klimaatverandering zorgden ervoor dat vorig jaar meer mensen dan ooit tevoren noodgedwongen op de vlucht moesten slaan. Onmiddellijke, collectieve actie om de oorzaken en gevolgen van ontheemding te verlichten is daarom urgenter dan ooit, stelt UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie vandaag.
Uit het belangrijkste jaarlijkse rapport van UNHCR, ‘Global Trends in Forced Displacement 2022’, blijkt dat het aantal mensen dat eind 2022 op de vlucht was door oorlog, vervolging, geweld en mensenrechtenschendingen, een record van 108,4 miljoen had bereikt. Dit is 19,1 miljoen meer dan een jaar eerder, en daarmee de grootste stijging ooit waargenomen.
Met de uitbarsting van het conflict in Soedan die een nieuwe uitstroom van mensen op de vlucht heeft veroorzaakt, zijn er voorlopig geen aanwijzingen dat deze snelle toename van het aantal mensen dat wereldwijd op de vlucht is in 2023 nog zal afnemen. In mei 2023 is naar schatting het wereldwijde totaal aantal mensen op de vlucht naar 110 miljoen gestegen.
“Deze cijfers tonen aan dat men heel snel een conflict kan doen uitbarsten, maar men heel traag is met het vinden van oplossingen. Het gevolg voor de miljoenen mensen die met geweld uit hun huizen zijn verdreven, is verwoesting, ontheemding en angst,” stelt VN-Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen Filippo Grandi.
Van het wereldwijde totaal waren 35,3 miljoen vluchtelingen. Dat zijn mensen die een internationale grens hebben overgestoken om veiligheid te vinden. Een groter deel – 58 procent, wat neerkomt op 62,5 miljoen mensen – is echter op de vlucht in hun eigen land als gevolg van conflicten en geweld.
De oorlog in Oekraïne was de grootste oorzaak van ontheemding in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne steeg sterk, van 27.300 eind 2021 naar 5,7 miljoen eind 2022 – de snelste uitstroom van vluchtelingen wereldwijd sinds de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast waren schattingen over het aantal vluchtelingen uit Afghanistan eind 2022 aanzienlijk hoger, naar aanleiding van herziene schattingen van Afghaanse vluchtelingen die in Iran worden opgevangen – waarvan velen in voorgaande jaren al in Iran waren aangekomen. Ook werden voor dit rapport herziene, hogere schattingen opgenomen van het aantal Venezolanen in Colombia en Peru, waar zij meestal gecategoriseerd worden als “andere mensen die internationale bescherming nodig hebben”.
De cijfers bevestigden ook dat het nog steeds de lage- en middeninkomenslanden zijn – en niet de rijke landen – die de meeste vluchtelingen opvangen. De 46 minst ontwikkelde landen zijn goed voor minder dan 1,3 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product, maar zij vangen meer dan 20 procent van alle vluchtelingen op. Financiering ter ondersteuning van de talrijke situaties van ontheemding en landen die mensen op de vlucht opvangen bleef vorig jaar echter onvoldoende om te voorzien in alle noden wereldwijd. Ook in 2023 blijft financiering achterlopen op de stijgende noden.
“Mensen over de hele wereld blijven uitzonderlijke gastvrijheid tonen voor vluchtelingen en bieden bescherming en hulp aan mensen in nood”, voegt Grandi eraan toe, “maar er is veel meer internationale steun en een eerlijkere verdeling van de verantwoordelijkheden nodig, vooral voor de landen die de meeste vluchtelingen opvangen.”
“Bovendien moet er veel meer worden gedaan om conflicten te beëindigen en obstakels weg te nemen, zodat vluchtelingen de mogelijkheid hebben om vrijwillig, veilig en in waardigheid naar huis terug te keren.”
Hoewel het totale aantal mensen op de vlucht bleef groeien, toont het Global Trends-rapport ook aan dat mensen die noodgedwongen hun huis moesten ontvluchten niet tot ballingschap zijn veroordeeld, maar dat ze vrijwillig en veilig naar huis kunnen gaan, en dat ook effectief doen. In 2022 keerden ongeveer 339 000 vluchtelingen terug naar 38 landen, en hoewel dat aantal lager was dan het voorgaande jaar, waren er wel aanzienlijke aantallen mensen die vrijwillig terugkeerden naar Zuid-Soedan, Syrië, Kameroen en Ivoorkust. Ook keerden in 2022 5,7 miljoen intern ontheemden, mensen die binnen hun landsgrenzen op de vlucht waren, terug naar hun huizen, met name in Ethiopië, Myanmar, Syrië, Mozambique en de Democratische Republiek Congo.
Eind 2022 waren wereldwijd naar schatting 4,4 miljoen mensen staatloos of hadden zij een onbepaalde nationaliteit. Dat is twee procent meer dan aan het einde van 2021.
Het Global Trends-rapport wordt zes maanden voor het tweede Global Refugee Forum gelanceerd, een grote bijeenkomst in Genève die verschillende actoren samenbrengt om nieuwe oplossingen te vinden en solidariteit te verankeren voor mensen die gedwongen op de vlucht zijn en voor de gemeenschappen die hen opvangen.
Deel op Facebook Deel op Twitter
