Hoge Commissaris Grandi roept EU-leiders op tot aanhoudende steun voor vluchtelingen in Europa en daarbuiten

GENÈVE – Vandaag vindt de buitengewone Europese Raad plaats in Brussel. Deze raad is een uitgelezen kans voor de leiders van de Europese Unie om hun solidariteit en steun voor alle vluchtelingen opnieuw te bevestigen. Het voorbije jaar openden alle EU-lidstaten hun deuren voor vluchtelingen die Oekraïne ontvluchtten. Ze toonden zo aan dat ze wel degelijk over de mogelijkheden beschikken om de bescherming en integratie van vluchtelingen in Europa op een gecoördineerde en doortastende manier kunnen organiseren. Het is precies dit soort leiderschap en collectieve actie die nodig zijn om de huidige wereldwijde problematiek van ontheemding aan te pakken.

Aanhoudende conflicten en veiligheidsproblemen, klimaatverandering en groeiende economische ongelijkheid zorgen ervoor dat het aantal mensen op de vlucht of op zoek naar een betere toekomst, blijft toenemen. Er is dringend nood aan hernieuwde samenwerking tussen regio’s alsook verdere innovaties en investeringen om het hoofd te bieden aan steeds complexere migratiestromen en om de bescherming van kwetsbare groepen te garanderen – zowel in Europa als in opvanglanden daarbuiten. Ook in de landen van herkomst zijn verdere investeringen dringend nodig om de onderliggende oorzaken van ontheemding aan te pakken.

Globaal leiderschap begint in de eerste plaats thuis. Steun aan vluchtelingen in opvanglanden buiten Europa mag dan ook de eigen opvangverplichtingen van EU-lidstaten nooit vervangen. Hoewel het aantal asielaanvragen in de EU de afgelopen maanden is toegenomen, blijven de aantallen beheersbaar.

Het voorstel van de EU voor het migratie- en asielpact is gebaseerd op een visie die uitgaat van meer solidariteit tussen EU-lidstaten, een efficiëntere screening en opvang van nieuwkomers en een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheden, maar ook een constructief engagement met staten buiten de EU-grenzen, waar de overgrote meerderheid van de vluchtelingen en andere kwetsbare groepen die nood hebben aan internationale bescherming, verblijven. Ik herhaal dan ook mijn oproep aan de Europese leiders om dit nieuwe Pact goed te keuren en uit te voeren.

Europa heeft laten zien dat het in staat is om een collectief doortastend beleid te voeren en daadkrachtig op te treden in het belang van vluchtelingen. UNHCR juichte de inwerkingtreding van de tijdelijke beschermingsmaatregel vorig jaar toe, die ervoor gezorgd heeft dat vluchtelingen uit Oekraïne binnen de EU op bescherming kunnen rekenen. We stelden de solidariteitsverklaring van juni 2022 ten zeerste op prijs als uitgangspunt voor beter gecoördineerde zoek- en reddingsacties op zee. We waarderen bovendien ook de toegenomen belangstelling van de EU-lidstaten voor de hervestiging van vluchtelingen in Europa.

Hoewel dit belangrijke stappen in de goede richting zijn, dwingen de omvang en complexiteit van dit vraagstuk Europa ertoe om nog meer in te zetten op het verdelen van verantwoordelijkheden met landen die vluchtelingen opvangen – binnen Europa, maar ook zeker daarbuiten, met name met lageloon- en middeninkomenslanden. Concreet moet het EU-beleid zich vertalen naar nieuwe samenwerkingsverbanden, de ontwikkeling van nieuwe werkwijzen en instrumenten, een hernieuwd engagement om te investeren in de uitbouw van een verhoogde asielcapaciteit in opvanglanden, en een engagement om fundamentele mensenrechten en internationale verplichtingen na te leven.

Het is mogelijk om op een solidaire en humane manier grenzen te beheren, met respect voor mensenrechten en gedeelde verantwoordelijkheden. UNHCR zal de EU-lidstaten blijven steunen in de ontwikkeling en uitvoering van innovatieve en menswaardige oplossingen, in overeenstemming met het internationaal recht, zodat ook de EU zich blijvend kan engageren voor de bescherming van vluchtelingen overal ter wereld.