Verlaten ziekenhuis krijgt tweede leven als thuis voor Oekraïense vluchtelingen in Bulgarije

Door Christine Pirovolakis en Yana Dodnikova te Plovdiv, Bulgarije

Nata Ellis is een hightech ondernemer oorspronkelijk afkomstig uit Odessa, maar woont reeds sinds 2016 in Plovdiv, de op één na grootste stad van Bulgarije. Toen ze voor het eerst hoorde over het verlaten ziekenhuis in de stad, zag ze meteen dat het dienst zou kunnen doen als onderkomen voor mensen op de vlucht voor de oorlog in Oekraïne.

Er was toen nog geen water of elektriciteit. Binnen was het een complete wanorde en de verf bladerde van de brokkelende betonnen muren. Maar het was gratis – een donatie van de stad – en Ellis was vastberaden om het nieuw leven in te blazen voor de vele vrouwen, kinderen en oudere mensen in nood die een plaats nodig hadden om te verblijven.

Steun vluchtelingen uit Oekraïne

“Pas enkele dagen na de invasie hebben we een centrum op poten gezet om geld in te zamelen en met de hulp van familie, vrienden en kennissen vergaarden we vlug eten, geneesmiddelen, verbanden en dekens, maar toen de oorlog razendsnel escaleerde, beseften we dat er veel meer gedaan moest worden,” vertelt Ellis terwijl ze de eerste verdiepingen van het inmiddels gerenoveerde ziekenhuis toont.

Met de hulp van vluchteling-vrijwilligers en dankzij donaties van ondernemingen, de lokale autoriteiten, ngo’s en Bulgaarse burgers, is Ellis sinds maart vorig jaar erin geslaagd om de eerste drie verdiepingen van het gebouw, dat in totaal vier verdiepingen telt, te renoveren. Haar liefdadigheidsinstelling, de “Ukraine Support and Renovation Foundation”, beheert mee het ziekenhuis.

In juni opende het opgeknapte ziekenhuis de deuren. Er wonen nu 130 vluchtelingen, waaronder 51 kinderen.

Lees ook: Hulphond Noir verlicht de stress van vluchtelingenkinderen uit Oekraïne

Ondertussen is UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, de vierde en laatste verdieping aan het restaureren, en voorzien we ook matrassen, dekens en keukensets om tegemoet te komen aan de groeiende noden van het centrum. De stad helpt met elektriciteit, verwarming en eten.

“Onze teams die vluchtelingen in Plovdiv trachten te helpen en beschermen, merkten dit grassroots project op en stelden voor om het te steunen. Verschillende groepen werken nauw samen, waaronder de lokale overheid, de stad, vluchtelingen zelf, de gastgemeenschap en de privésector. Deze aanpak creëert een gevoel van saamhorigheid, wat dan weer inclusie en integratie stimuleert,” legt Seda Kuzucu uit, UNHCR’s vertegenwoordiger in Bulgarije.

Gezinnen leven samen in gedeelde slaapkamers en het opvangcentrum is uitgerust met vier keukens per verdieping, wat vluchtelingen de vrijheid geeft om hun eigen maaltijden te bereiden. In de opslagruimte helpen vluchtelingenvrouwen met het sorteren en oplijsten van donaties van kleren, om daarna verder te verdelen. De meerderheid van Oekraïense kinderen in het centrum volgen les op Bulgaarse scholen, maar het centrum voorziet ook dagelijkse cursussen Bulgaars en Engels, alsook wekelijkse computerlessen, cursussen elektronica en kunsttherapiesessies.

In de aanloop naar de kerstvakantie, toverden de kinderen het centrum om in een fabelachtig winterlandschap met handgemaakte versiering en kerstbomen in de gemeenschappelijke ruimtes. Het ziekenhuis organiseerde ook een tweedaagse kerstmarkt waar handgemaakte juwelen, speelgoed, breiwerk en gebakjes verkocht werden om geld in te zamelen voor cadeautjes voor de kinderen.

“Het centrum is net een klein dorp of gemeenschap, omdat iedereen elkaar met van alles en nog wat helpt: opruimen, op de kinderen passen wanneer iemand naar het werk moet… mensen zijn elkaars sociaal vangnet hier, niet enkel gedurende de periode dat ze in het centrum verblijven, maar zelfs wanneer ze besluiten om te vertrekken en hun eigen appartement te huren,” legt Ellis uit.

Samen met haar kinderen, zus, neefje en nichtje, vertrok Natalia Artiukh uit het zwaar gebombardeerde Zaporizja in juni, nadat ze nieuws gehoord had over het gerenoveerde ziekenhuis en het gemeenschapsgevoel dat er heerst. Nu helpt ze met het dagdagelijkse beheer van het centrum. De gemeenschap helpt mensen om werk te vinden en dient ook als sociaal vangnet.

“We proberen onze kinderen op te beuren met kleine dingetjes, zodat ze gewend raken aan de nieuwe omgeving, en het helpt echt dat het aanvoelt als één grote familie. Iedereen helpt elkaar en we voelen dat we op elkaar kunnen rekenen,” zegt Artiukh.

Lees ook: Moldavisch centrum voor slachtoffers van gendergerelateerd geweld biedt veiligheid voor mensen op de vlucht uit Oekraïne

Remen Nedjalkov, een gepensioneerde ingenieur, is één van de vele Bulgaarse vrijwilligers die besloten heeft om te helpen. Eerst deed hij dat door eten en dekens te doneren, nu ook door zijn passie te delen: elektronica. Hij geeft twee keer per week een elektronicacursus van twee uur aan vluchtelingenkinderen in het centrum, in een kamer die hij zelf uitgerust heeft.

“Als deze kinderen iets kunnen leren van mij en deze kennis kunnen delen met anderen, dan zal het hen helpen om te groeien, en hopelijk kunnen ze voor enkele uren aan iets anders denken dan de vele problemen waar ze mee geconfronteerd worden,” zegt Nedjalkov, terwijl hij zijn groep leerlingen toont hoe een kleine waterpomp werkt.

Ondanks de verschrikkingen in hun thuisland, kunnen jong en oud troost vinden in de gemeenschapszin in het centrum, ook de 61-jarige pediatrische chirurg Igor Prohorov.

Prohorov ontvluchtte pas recent de zwaar gehavende stad Charkiv en is momenteel de dokter van het centrum, waar hij ook woont.

“Ik woon pas enkele weken in het opvangcentrum, maar ik voel nu al alsof ik deel ben van één grote familie. Ze geven me bijvoorbeeld steeds huisbereide maaltijden,” vertelt Prohorov.

“Ze stellen het echt op de prijs dat er nu een dokter woont, in geval van nood, en ik zorg vaak voor patiënten tot in de kleine uurtjes,” voegt hij eraan toe. “Ik ben dankbaar dat ik deze soelaas gekregen heb, net nu ik zo veel verloren heb.”

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door UNHCR op 23 december 2022.