Onderneming geleid door vluchteling levert groene energie aan inwoners vluchtelingenkamp

Vasco Hamisi is druk in de weer met het nakijken van de zonnepanelen van Okapi Green Energy Limited in het vluchtelingenkamp Kakuma in het noordwesten van Kenia. De Congolese vluchteling is de stuwende kracht achter de onderneming die groene energie levert aan veel vluchtelingenhuishoudens en aan 200 bedrijven binnen en buiten het kamp.

“Ik besloot om voor groene energie te gaan omdat, toen ik hier toekwam, we erg veel moeite hadden om onze onderkomens te verlichten. Als je een zaklamp had, moest je elke week nieuwe batterijen kopen,” vertelt hij. “Wanneer ik ’s morgens wakker word, voel ik dat het mijn plicht is een positieve bijdrage te leveren aan de gemeenschap waarin ik leef.”

Lees ook: #MissionKakuma

Vasco Hamisi kwam 12 jaar geleden toe in Kakuma nadat hij de vijandelijkheden in zijn thuis in de Democratische Republiek Congo moest ontvluchten. Aanvankelijk begon hij met een gemeenschapsorganisatie om een oplossing te vinden voor de energiebehoeften van het kamp. Later richtte hij Okapi Green Energy Limited op als een privébedrijf. In 2017 ontving hij 28.000 dollar van verschillende internationale donateurs – waaronder Energy for Impact UK and EDP Portugal – om een mini-elektriciteitsnet van 20 kilowatt te bouwen.

Bitisho Tusambe, een Congolese vluchtelinge en moeder van drie kinderen, baat een zaak uit waar men terecht kan voor fotografie diensten, printopdrachten en accessoires voor gsm’s. Haar klanten raakten vroeger gefrustreerd wanneer de elektriciteit steeds uitviel. Nu is ze tevreden met de constante en stabiele energie die ze krijgt via het Okapi mini-netwerk, dat om de hoek van haar winkel ligt.

“Ik heb een nieuwe koelkast gekocht en nu kan ik koude dranken en water verkopen. Ik maak ook vers mangosap om te verkopen. Ik ben dankbaar dat ik toegang heb tot elektriciteit,” zegt ze.

Slechts 1 percent van de meer dan 200.000 vluchtelingen in het kamp en de nabijgelegen Kalobeyei nederzetting hebben toegang tot elektriciteit via het nationale centrale elektriciteitsnet. 99 percent zijn aangewezen op alternatieve bronnen, die vaak duur, onstabiel en onbetrouwbaar zijn.

Zo’n 30 kleine informele dieselenergienetwerk leveranciers voorzien huishoudens en bedrijven in het kamp van energie, zo bleek uit een rapport uit 2019 van een coalitie van “slimme” energie belangenhouders, “MAKE Change”. De leveranciers verkopen energie voor slechts enkele uren per dag aan hoge tarieven en vaak met ondermaatse bedrading. Meeste huishoudens betalen ten minste 5 tot 30 dollar per maand, zonder elektriciteitsmeters om hun verbruik accuraat te meten.

De fotografie- en printzaak van Bitisho Tusambe is één van de 200 ondernemingen alsook vele huishoudens in Kakuma kamp die aangesloten zijn op het mini Okapi zonne-energienetwerk.

Okapi’s zonne-energienetwerk is momenteel de enige groene energie optie in Kakuma, maar in het nabijgelegen Kalobeyei zijn er mini zonne-energienetwerken van 60 kilowatt gebouwd door het Duitse ontwikkelingsagentschap (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit), een partner van UNHCR. Deze energienetwerken leveren energie aan onder meer vier scholen, twee ziekenhuizen, een UNHCR kantoor, en honderden huishoudens en kleine bedrijven.

In Kenia, en in veel andere landen die vluchtelingen opvangen, is het verbeteren van groene en duurzame energiebronnen een belangrijk speerpunt van UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie. Dit vooral in regio’s waar er een tekort heerst aan energielevering of waar het leveren ervan een aanzienlijke tol eist van het lokale milieu. Het doel van UNHCR’s Globale Strategie voor Duurzame Energie is het verbeteren van de bescherming en het welzijn van vluchtelingen, terwijl men tegelijk de milieukosten die gepaard gaan met vluchtelingendiensten tracht in te perken via een transitie naar duurzame energie oplossingen.

Lees ook: Klimaatverandering en ontheemding

We ondernemen reeds stappen om dit te verwezenlijken. Dankzij de steun van donateurs heeft UNHCR en haar partners 13 nieuwe waterputten op zonne-energie gebouwd, alsook twee gezondheidsdiensten in Kakuma en Kalobeyei voorzien van zonne-energie systemen.

Meer steun is nodig om ervoor te zorgen dat ondernemingen geleid door vluchtelingen, zoals Okapi, meer schone energie kunnen leveren aan vluchtelingenhuishoudens.

Vasco is trots om mee bij te dragen aan schone energie oplossingen in het kamp, waar meeste vluchtelingengezinnen de middelen niet hebben om ’s nachts hun huizen te verlichten.

“Zonne-energie zal vluchtelingen helpen om geld te besparen en het te gebruiken voor meer dringende noden,” zegt hij. Hij legt vervolgens uit dat vluchtelingen die 15 dollar per maand betaalden voor onbetrouwbare energielevering nu slechts de helft betalen voor groene energie.

Hij is ervan overtuigd dat het Okapi project gereproduceerd kan worden in andere delen van Kakuma en hierbuiten, en tegelijk voor banen kan zorgen die hard nodig zijn. Het bedrijf heeft nu 10 werknemers, de meesten onder hen zijn vluchtelingen.

“Je zou altijd toegang moeten hebben tot duurzame energie, ongeacht wanneer op de dag je er nood aan hebt,” besluit Vasco Hamisi.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door UNHCR op 5 juni 2022.