Sinds 2011 zijn reeds meer dan 92% van alle Ivoriaanse vluchtelingen in West Afrika terug naar huis gekeerd. Honderden worden dagelijks nog terug thuis verwelkomd.
Ivoriaanse vluchtelingen zwaaien naar hun familie en vrienden die hun terugkeer opwachten. © UNHCR/Colin Delfosse
Abidjan – VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, Filippo Grandi, was op Wereldvluchtelingendag in Ivoorkust. Hij vierde de dag samen met voormalige Ivoriaanse vluchtelingen die naar huis terugkeerden kort voordat hun status als vluchtelingen verliep aan het einde van juni.
In september 2021 kwamen Ivoorkust en landen die veel Ivoriaanse vluchtelingen opvangen overeen een einde te maken aan de vluchtelingenstatus van Ivoriaanse vluchtelingen, omdat de omstandigheden waaronder zij het land ontvluchtten inmiddels veranderd zijn. Na meer dan twee decennia aan aanhoudende burgeroorlogen en politieke instabiliteit geniet de West-Afrikaanse natie nu relatieve vrede, wat betekent dat Ivoriaanse vluchtelingen geen nood meer hebben aan internationale bescherming en terug naar huis kunnen keren. Voor honderdduizenden Ivorianen is er nu eindelijk een einde gekomen aan jaren van ontheemding.
Op 30 juni dit jaar trad het proces in werking dat een formeel einde maakt aan de vluchtelingenstatus van Ivoriaanse vluchtelingen. Dit houdt in dat de zogenaamde “cessation clauses” van het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen van 1951 en het regionale Afrikaanse Verdrag betreffende vluchtelingen van 1969 toegepast worden en de vluchtelingenstatus van Ivoriaanse vluchtelingen verloopt.
UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, ondertekende mee de gezamenlijke verklaring van de landen en helpt met de repatriëring van Ivoriaanse vluchtelingen. Sinds 2011 zijn reeds meer dan 280.000 mensen of 92% van alle Ivoriaanse vluchtelingen in West Afrika terug naar huis gekeerd.
Toen de crisis in Ivoorkust nog volop laaide, werden meer dan 300.000 mensen gedwongen het land te ontvluchten naar buurlanden en elders. De wedergekeerde rust is een lichtpunt in de stijgende wereldwijde trend van gedwongen ontheemding. In mei rapporteerde UNHCR dat het aantal mensen gedwongen te vluchten voor gewapende conflicten en vervolging wereldwijd voor het eerst meer dan 100 miljoen was, mede door de oorlog in Oekraïne en andere aanslepende crisissen.
In Abidjan woonde de Hoge Commissaris een ceremonie bij georganiseerd door de president van Ivoorkust, Alassane Ouattara. Ook nationale vertegenwoordigers en ambassadeurs van landen die Ivoriaanse vluchtelingen opvingen waren aanwezig. De Hoge Commissaris ontmoette er voormalige vluchtelingen families en wenste hen het beste toe voor hun thuiskomst.
“Voor ons bij UNHCR gaat er niets boven getuige te zijn van het einde van een ballingschap. Na twee decennia kunnen Ivoriaanse vluchtelingen veilig en met waardigheid terug naar huis keren. Zij zijn trotse Ivorianen – ze leven en werken in hun eigen gemeenschappen of in buurlanden,” zei Grandi. “Ik was vereerd om zaterdag door te brengen met Ivoriaanse vluchtelingen die terug naar huis keren. De terugkeer van honderdduizenden Ivorianen bewijst aan de regio – en aan de wereld – wat mogelijk is indien staten de politieke bereidheid hebben om oprecht samen te werken en om een einde te maken aan geweld.”
De “cessation clauses” moedigen landen die Ivoriaanse vluchtelingen opvangen aan om de vrijwillige terugkeer van vluchtelingen te vergemakkelijken, of om lokale integratie, het verwerven van permanente verblijfsvergunning en naturalisatie te bevorderen voor de weinige Ivorianen die gekozen hebben te blijven.
Ivorianen ontvluchtten het land tijdens twee verschillende golven van burgeroorlog, tussen 2002 en 2007, en tussen 2011 en 2012. Duizenden ontvluchtten het land ook in 2020, uit angst voor het geweld dat uitbrak na de presidentiële en parlementaire verkiezingen.
Meer dan 310.000 Ivoriaanse vluchtelingen – 96% van alle geregistreerde Ivoriaanse vluchtelingen in West Afrika – hebben ervoor gekozen terug naar huis te keren. Van de 14.000 mensen die dit jaar terugkeerden, kwamen meer dan 11.000 uit Liberia, waar UNHCR wekelijks vervoer organiseert voor Ivorianen die wensen terug te keren. Zij die terugkeren, kunnen geconfronteerd worden met problemen en zullen duurzame hulp nodig hebben. De Ivoriaanse overheid zet zich reeds in voor hun herintegratie en lokale gemeenschappen verwelkomen hen.
Op 18 juni reisde Hoge Commissaris Grandi naar de Liberiaanse grens, om Ivoriaanse vluchtelingen te vergezellen op het einde van hun reis naar huis, op de veerboot die de rivier kruist die de grens tussen de twee landen vormt. Bij de oversteek overhandigden de Liberiaanse autoriteiten formeel geboorteaktes aan hun Ivoriaanse tegenhangers, om te verzekeren dat repatrianten hun kinderen kunnen inschrijven in scholen, nationale identiteitskaarten kunnen verkrijgen en zich kunnen aanmelden bij de stembus.
De Hoge Commissaris waarborgde de blijvende steun van UNHCR aan Ivoorkust en aan de landen die Ivoriaanse vluchtelingen opvingen om de “cessation clauses” toe te passen en hulp te verlenen aan al degenen die wensen terug te keren.
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door UNHCR op 20 juni 2022.
Deel op Facebook Deel op Twitter
