Wanneer conflict, geweld, vervolging en mensenrechtenschendingen mensen dwingt om te vluchten, worden families al te vaak verscheurd te midden van de chaos die hierbij komt kijken. Het kan maanden, soms zelfs jaren duren voor ze nieuws krijgen over de locatie van hun geliefden, met ernstige gevolgen voor hun welzijn.
Yonas and his family finally reunited in the airport. © UNHCR/Frederik Bordon
Gezinshereniging in het land van asiel is cruciaal voor vluchtelingen om hun leven opnieuw op te bouwen. UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, pleit voor snelle, flexibele en efficiënte procedures waardoor vluchtelingen op reguliere wijze met hun gezinsleden herenigd kunnen worden. Als gezinshereniging eenvoudiger zou worden gemaakt, zouden minder familieleden gevaarlijke reizen hoeven ondernemen en in plaats hiervan kunnen rekenen op veilige en legale manieren om zich met hun geliefden te herenigen.
Het recht op gezinsleven is een fundamenteel mensenrecht.
Maak kennis met Yonas, uit Eritrea, en zijn vrouw Tsega en hun zoontje Essey. Ze werden herenigd in België na vier lange en moeilijke jaren gescheiden te zijn geweest.
Dit was het geval voor Yonas en zijn gezin die voor meer dan vier jaar gescheiden waren tijdens hun zoektocht naar veiligheid.
“Vier jaar lang dacht ik voortdurend aan hen. Ik had vele slapeloze nachten gedurende die vier jaar.” – Yonas
De beproeving van Yonas en zijn vrouw Tsega begon in 2016 toen ze samen met hun zoontje Essey Eritrea ontvluchtten voor vervolging en geweld om asiel te zoeken in Europa. Toen ze door Libië reisden, werden ze gewelddadig van elkaar gescheiden door mensenhandelaren. Gelukkig kon UNHCR Yonas evacueren in 2017 via het Emergency Transit Mechanism (ETM), een programma dat met de steun van de Europese Unie ervoor zorgt dat kwetsbare vluchtelingen en asielzoekers van Libië naar Niger geëvacueerd kunnen worden. Een jaar later, in 2018, werd Yonas hervestigd in België waar hij erkend werd als vluchteling.
Het heeft Yonas echter bijna twee jaar gekost om zijn vrouw en zoontje te traceren. Met de hulp van het Rode Kruis werden ze uiteindelijk teruggevonden in een detentiecentrum in Tripoli in Libië. Het bleek dat ze verschillende keren ontvoerd en verkocht waren. In december 2020 werden Tsega en haar zoontje via het ETM in Rwanda geëvacueerd waar ze werden geholpen om de laatste stappen te vervolledigen in hun gezinsherenigingsprocedure. In maart 2021, na vier lange jaren gescheiden te zijn, werd de familie dan eindelijk herenigd in België.
“Ik was heel erg gegrepen door het verhaal van Yonas én door de integriteit die hij uitstraalde. Na alle gruwel die Yonas zelf had meegemaakt en de situatie waar zijn vrouw en kind op dat moment in zaten, was dit iets dat mij erg raakte.” zegt Ilse Uyttenhove van CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) Oost-Brabant, een centrum voor sociaal welzijn dat toegankelijke kwaliteitshulp biedt aan kwetsbare mensen.
Als onderdeel van het Team Vluchtelingen van CAW Oost-Brabant, was Ilse de eerste contactpersoon voor Yonas in zijn gezinsherenigingsprocedure bij aankomst in België. Hij kon bij haar terecht voor informatie en ze begeleidde hem tijdens de procedure.
“Eerlijkheidshalve, bij aanvang van het hele proces dacht ik niet dat deze gezinshereniging zou slagen,” geeft Ilse toe. “Er is geen Belgische ambassade in Libië en we moesten Yonas zijn vrouw en zoon in veiligheid brengen in Rwanda.”
Doorgaans is gezinshereniging een complex, langdurig en duur proces, dat met heel wat obstakels gepaard gaat. Zo is het soms onmogelijk om, in landen geteisterd door oorlog, toegang te krijgen tot ambassades. Soms ontbreken er bepaalde documenten die mogelijks zijn vernietigd, verloren zijn gegaan of gewoonweg moeilijk te verkrijgen zijn binnen de strikte termijnen die gelden voor aanvragen.
“Het beheren van de verwachtingen van families is moeilijk aangezien gezinsherenigingsprocedures soms wel jaren duren. Dus families worden rusteloos en overwegen alternatieven zoals reizen via de zee,” zegt Danielle Beasley, UNHCR Child Protection Officer bij het Bureau van de Speciale Gezant voor het Centraal Middellandse-Zeegebied.*
Gelukkig voor Yonas en zijn familie konden hij en Ilse ook rekenen op de steun van Myria, het Belgische Federaal Migratiecentrum, een partner van UNHCR voor gezinshereniging in België, die ervoor gezorgd heeft dat de noodzakelijke informatie en documenten binnen de strakke tijdslimiet verkregen werden.
“Minder strikte tijdslimieten opleggen en flexibelere manieren introduceren om een aanvraag in te dienen zijn twee fundamentele aandachtspunten voor beleidsmakers en instituten om efficiëntere toegang tot gezinshereniging voor vluchtelingen te garanderen,” benadrukt Koen Dewulf, directeur bij Myria. “In een context van strikte deadlines, zijn dit de enige manieren om gevaarlijke en kostelijke reizen naar visumaanvraagcentra te vermijden.”
Om de vele obstakels te overwinnen, werkte Myria samen met een aantal lokale en internationale actoren, waaronder het Belgische Immigratiebureau en Ministerie van Buitenlandse Zaken, het CAW en de UNHCR kantoren in Tripoli, Kigali en Brussel.
Eén van de laatste uitdagingen voor Yonas en zijn familie voor ze effectief herenigd werden, was het inzamelen van geld om tickets naar België te financieren. Daarom heeft UNHCR Kigali de hulp ingeroepen van Miles4Migrants (M4M), een in de VS gevestigde organisatie die vliegtickets voorziet aan gezinnen die gedwongen ontheemd zijn en steun nodig hebben. Door gebruik te maken van gedoneerde ‘frequent flyer miles’, hielp M4M Yonas, zijn vrouw en kind met het regelen van een vlucht naar België.
Yonas, Tsega en Essey werden eindelijk herenigd.
“Ik was zo gelukkig en enthousiast toen ik Yonas zag op de luchthaven. Ik dacht dat we elkaar nooit meer zouden terugzien. Soms voelt het als een droom.” – Tsega
De familie woont nu samen in Kortrijk. Essey is heel enthousiast om naar school te gaan in België en Nederlands te leren.
Hoewel er nog steeds uitdagingen zijn en verdere steun en begeleiding nodig zal zijn, is het gezin eindelijk herenigd en kunnen ze vooruit kijken naar een betere toekomst. Want gezinnen horen samen.
Yonas, Tsega en Essey poseren voor een foto in de luchthaven. © UNHCR/Frederik Bordon
*Het bureau beheert het UNHCR Central Mediterranean Family Reunification Project, waardoor gezinnen zoals dat van Yonas met zijn vrouw en kind kunnen rekenen op bijstand van RefugePoint gezinsherenigingsexperts voor hun gezisherenigingsprocedures in Libië en op andere locaties op de Centraal Middellandse Zeeroute.
Deel op Facebook Deel op Twitter
