Leestips: 10 boeken over mensen op de vlucht

​

Khaled Hosseini: Bede aan de zee

Wie herinnert zich niet het hartverscheurende beeld van dat kleine jongetje in zijn rode T-shirt, aangespoeld op het Turkse strand? De driejarige Alan Kurdi was met zijn familie op de vlucht voor de oorlog in Syrië, maar overleefde de tocht naar het westen niet. Bede aan de zee, van UNHCR Goodwill Ambassadeur en bestsellerauteur Khaled Hosseini, is geïnspireerd op Alan en opgedragen aan alle mensen die op de vlucht voor oorlog en vervolging zijn zijn omgekomen op zee. Het is een verhaal over een Syrische vader en zijn zoontje op de vlucht, met prachtige illustratie van tekenaar Dan Williams. 

Hosseini vluchtte zelf van Afghanistan naar de Verenigde Staten toen hij amper 15 jaar oud was. De opbrengst van dit boek gaat naar UNHCR, zodat we levens kunnen redden, mensenrechten kunnen beschermen en mensen op de vlucht een betere toekomst kunnen helpen opbouwen. 

Koop Bede aan de zee en steun vluchtelingen

Min Ji Lee: Pachinko

Pachinko gaat over een van de meest vervolgde groepen migranten ter wereld: Koreanen in het Japan van de 20ste eeuw. In 1900 valt Sunja, de veelgeprezen dochter van een arme maar trotse visser, voor een rijke vreemdeling aan de kust van haar geboortedorp. Hij belooft haar gouden bergen, maar wanneer ze zwanger wordt en ontdekt dat haar minnaar elders een gezin heeft, weigert ze zijn geld en bescherming. In plaats daarvan accepteert ze de hand van een jonge dominee, die haar meeneemt naar Japan. Sunja’s beslissing om haar geboorteland de rug toe te keren en de machtige vader van haar zoon af te wijzen, zet een reeks gebeurtenissen in gang die nog generaties lang na-echoot. 

Pachinko is een ontroerend verhaal over liefde, opoffering, ambitie en loyaliteit dat je meeneemt van de bruisende straten van Korea tot de donkere pachinkohallen van de Japanse onderwereld. 

Mohsin Hamid: Exit West

In een land dat zich op de rand van de burgeroorlog bevindt, lopen twee jonge mensen elkaar tegen het lijf. Nadia en Saeed worden op slag verliefd, maar veel tijd voor romantiek is er niet. Het conflict barst los en de vertrouwde straten van hun stad veranderen in een netwerk van controleposten en bomaanslagen. De situatie wordt onhoudbaar: ze ontvluchten hun thuisland en laten alles achter. Het sprookjesachtige proza van schrijver Mohsin Hamid staat in schril contrast met de grauwe werkelijkheid waar Nadia en Saeed in terecht komen. 

Exit West is een hartverscheurende roman over wat gewone mensen ertoe brengt hun thuis te ontvluchten. 

Leo Bormans & Qadir Nadery: De knikkers van Qadir

De jonge Qadir groeit op in een klein dorp in Afghanistan met de droomverhalen van zijn moeder en de wilskracht van een vader die van geen wijken wil weten. Zijn enige bezit: acht knikkers. Alles ademt oorlog. Overal sterven dierbare mensen. Qadir houdt zich overeind door te werken voor de internationale troepen die zijn land komen bevrijden. Tot ook hij, achtervolgd door de Taliban, met vrouw en kinderen moet vluchten voor het geweld. Over de bergen en over de zee. Na drie maanden belanden ze in Europa. Maar de Grote Portier laat hen niet binnen. Stuk voor stuk verliest Qadir de rinkelende knikkers van zijn leven. En toch is er hoop. Dit diepmenselijke, waargebeurde verhaal laat niemand onberoerd. 

Meer info: www.deknikkersvanqadir.com

Yusra Mardini: Vlinderslag

Vlinderslag vertelt het ongelooflijke verhaal van schrijver en UNHCR Goodwill Ambassadeur Yusra Mardini die letterlijk moest zwemmen voor haar leven. Samen met haar zus Sarah ontvluchtte Yusra de oorlog in Syrië. Het noodlot sloeg toe toen de motor van hun bootje het begaf tijdens de oversteek naar Europa. Yusra, Sarah en twee andere vluchtelingen sprongen direct het water in. Drie uur lang zwommen ze naast de boot en redden zo het leven van 20 mensen. 

In 2016 kwalificeerde Yusra zich voor het allereerste Refugee Olympic team tijdens de Spelen in Rio en nam ze eveneens deel aan de Spelen van Tokio in 2021. Het inspirerende verhaal van de zusjes Mardini werd bovendien opgepikt door Netflix, The Swimmers wordt later dit jaar verwacht. 

Lees meer over het indrukwekkende verhaal van Yusra

Dave Eggers: Wat is de Wat

Wat is de Wat is het verhaal van Valentino Achak Deng, een jongen die een vluchteling wordt in het door oorlog verscheurde Zuid-Soedan. Zijn reis neemt bijna Bijbelse proporties aan: hij krijgt te maken met vijandelijke soldaten, rebellen, hyena’s en leeuwen, ziekte en hongersnood. Het boek schetst een ontluisterend portret van een land dat verwikkeld is in een bloedige oorlog, en van een jongen die van de ene in de andere onwerkelijke situatie wordt gekatapulteerd. 

Wat is de Wat is een boek dat onder je huid kruipt en je nooit meer loslaat.

Behrouz Boochani: Alleen de bergen zijn mijn vrienden

In 2013 vroeg de Koerdische journalist Behrouz Boochani asiel aan in Australië nadat hij Iran was onvlucht. Hij werd vervolgens illegaal opgesloten in het beruchte detentiecentrum op het eiland Manus. Bijna vijf jaar werkte Boochani in het geheim aan dit boek: hij typte zin na zin, hoofdstuk na hoofdstuk op een mobiele telefoon. In Alleen de bergen zijn mijn vrienden vertelt Boochani zijn ongelofelijke verhaal: hoe hij op de vlucht voor politieke vervolging in Iran vast kwam te zitten op het Australische eiland en als staatloze geen kant op kon.

Dit aangrijpende boek schijnt een vernietigend licht op het verschrikkelijke lot dat veel vluchtelingen ondergaan en geeft een stem gaf aan de doorgaans stilzwijgende vluchteling die verdwijnt in metaforen van “massa’s” of “stromen”. 

Malala Yousafzai: Wij zijn gevlucht

In Wij zijn gevlucht vertelt Nobelprijswinnares Malala Yousafzai over haar eigen ervaringen als vluchteling en deelt ze de verhalen van de moedige jonge vrouwen die ze tijdens haar reizen heeft ontmoet. Allemaal zijn het vrouwen die hun gemeenschap, hun familie, en hun thuis zijn kwijtgeraakt en een nieuw leven moeten opbouwen. Ze komen uit conflictgebieden als Colombia, Guatemala, Syrië, Jemen en Congo. Zo vertelt Ayida uit Myanmar haar verhaal, die moest vluchten vanwege het geweld tegen de Rohingya. Een ander meisje, Najla, behoort tot de Yezidi-minderheid in Irak en werd gevangengenomen door IS, maar wist uiteindelijk te ontsnappen. 

In een tijd van vluchtelingenstromen, oorlog en grensconflicten herinnert Wij zijn gevlucht er ons aan dat elk van de 82,4 miljoen mensen op de vlucht een persoon is die droomt van een betere, veiligere wereld. 

Tommy Wieringa: Dit zijn de namen

Een grensstad in de steppe van de voormalige Sovjet-Unie. Uit de vlakte duikt een groep verwilderde vluchtelingen op. Door hun uitzichtloze thuissituatie zijn ze gedwongen op zoek te gaan naar een beter leven. Na een helse tocht door de step die velen niet overleven, worden ze gearresteerd door de plaatselijke politiechef Pontus Beg. 

Dit zijn de namen is een donkere roman over migratie, uitbuiting en godsdienst. Dankzij Wieringa’s heldere schrijfstijl leest het boek als een trein.