Meer dan 68 miljoen mensen op de vlucht in 2017, een nieuwe globale aanpak is belangrijker dan ooit.
© UNHCR/Eduardo Soteras Jalil
Het aantal mensen dat in 2017 op de vlucht is voor oorlog, geweld en vervolging is het hoogste aantal ooit. De crisis in de Democratische Republiek Congo, de oorlog in Zuid-Soedan, en de vlucht van honderdduizenden Rohingya vluchtelingen uit Myanmar maakt 2017 het vijfde jaar op rij dat het aantal vluchtelingen wereldwijd is gestegen. Het zijn vooral laag- en middeninkomen landen die hierdoor geraakt worden.
Volgens het nieuwe Global Trends rapport van UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, zijn eind 2017 68,5 miljoen mensen op de vlucht. Hiervan zijn 16,2 miljoen mensen op de vlucht geslagen in 2017, voor de eerste keer of opnieuw. Dit betekent dat gemiddeld 44.500 mensen per dag op de vlucht slaan. Dat is elke 2 seconden een nieuw persoon die moet vluchten.
Het aantal vluchtelingen dat hun thuisland heeft moeten verlaten vanwege conflict of vervolging is 25,4 miljoen van de 68,5 miljoen mensen op de vlucht. Dit is een stijging van 2,9 miljoen ten opzichte van 2016, en de hoogste jaarlijkse stijging die UNHCR ooit heeft gezien. Het aantal asielzoekers die wacht op de uitkomst van hun asielprocedure is gestegen met 300.000 naar 3,1 miljoen mensen. 40 miljoen mensen zijn op de vlucht in eigen land, dit is iets minder dan de 40,3 miljoen binnenlands ontheemden in 2016.
Kortom, in 2017 telt de wereld meer vluchtelingen dan de bevolking van Australië, en net zoveel binnenlands ontheemden als de bevolking van Thailand. Van de wereldbevolking, is 1 op de 110 mensen op de vlucht.
“We staan op een keerpunt. Het succesvol aanpakken van gedwongen ontheemding vraagt om een nieuwe en alomvattende aanpak, zodat landen en gemeenschappen er niet alleen voor staan”, zegt Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties. “Er is echter hoopgevend nieuws. Veertien landen nemen een voortrekkersrol in de nieuwe werkwijze waarop we op vluchtelingensituaties reageren. In een paar maanden tijd zal het Global Compact on Refugees klaar zijn om te worden aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Vandaag, op de vooravond van Wereldvluchtelingendag, vraag ik aan de VN-lidstaten om dit te ondersteunen. Niemand kiest ervoor om een vluchteling te worden, maar we hebben wel de keuze hoe we hen helpen.”
Het UNHCR Global Trends rapport publiceert ieder jaar op de vooravond van Wereldvluchtelingendag (20 juni) de statistieken achter wereldwijde ontheemding. Deze data is verzameld door UNHCR, overheden en andere partners. Het Global Trends rapport gaat niet in op de wereldwijde wijdere context van asiel. Daarover rapporteert UNHCR afzonderlijk en noteert het in 2017 incidenten zoals gedwongen terugkeer, het politiseren en stigmatiseren van vluchtelingen, het opsluiten van vluchtelingen, het ontzeggen van toegang tot de arbeidsmarkt, en verschillende landen die bezwaar maakten tegen het gebruik van het woord ‘vluchteling’.
Het Global Trends rapport deelt wel nieuwe inzichten, zoals bijvoorbeeld de gepercipieerde vs. werkelijke realiteit van gedwongen vlucht en hoe deze twee soms haaks op elkaar staan.
Zo wordt vaak gedacht dat mensen op de vlucht worden opgevangen in het Westen. Onze data laat zien dat het tegenovergestelde waar is. 85 procent van de vluchtelingen wordt opgevangen in laag-en middeninkomen landen. Veel van deze landen hebben te maken met extreme armoede en krijgen weinig hulp bij de opvang. Vier op de vijf vluchtelingen verblijft in één van de buurlanden van het land van herkomst.
Lang niet alle 68 miljoen mensen op de vlucht steken een internationale grens over.Bijna twee derde van hen vlucht binnen hun eigen land en zij zijn daardoor binnenlands ontheemd. Van de 25,4 miljoen vluchtelingen is een vijfde Palestijns en valt onder het mandaat van UNRWA. Van de vluchtelingen onder het mandaat van UNHCR is twee derde afkomstig uit slechts vijf landen: Syrië, Afghanistan, Zuid-Soedan, Myanmar en Somalië. Het eind van zelfs één van deze conflicten zou al een grote, en positieve, impact kunnen hebben op de wereldwijde vluchtelingensituatie.
Ook blijkt uit het Global Trends rapport dat de meeste vluchtelingen in stedelijk gebied wonen, en niet in vluchtelingenkampen of in plattelandsgebieden. Een ander opvallende constatering is dat de meeste mensen op de vlucht jong zijn. 53 procent is kind, hiervan zijn velen alleen reizend of gescheiden van hun families.
Het aantal landen dat grote aantallen vluchtelingen opvangt is verhoudingsgewijs klein: Turkije vangt met 3,5 miljoen vluchtelingen het meeste aantal vluchtelingen ter wereld op. Dit zijn voornamelijk vluchtelingen uit Syrië. Libanon vangt, gezien de grootte van de eigen bevolking, proportioneel de meeste vluchtelingen op. 63 procent van alle vluchtelingen die vallen onder het mandaat van UNHCR wordt opgevangen in slechts 10 landen.
Spijtig genoeg zijn oplossingen schaars. Oorlog en conflict blijven de grootste oorzaken van ontheemding, en er is weinig zichtbare vooruitgang in vredesprocessen. Zo’n vijf miljoen mensen konden terugkeren naar huis in 2017, het merendeel hiervan zijn mensen op de vlucht in eigen land. Er zijn echter mensen teruggekeerd onder dwang, of mensen zijn teruggekeerd naar onstabiele situaties. Vanwege een daling van het aantal aangeboden hervestigingsplaatsen, is het aantal hervestigde vluchtelingen gedaald met 40 procent naar 100.000 mensen.
Aanvullende informatie
Het UNHCR Global Trends rapport en het bijbehorende multimediapakket zijn hier beschikbaar.
Berichtgeving over vluchtelingen – de belangrijkste definities
UNHCR gebruikt niet de term ‘migranten’ als we het hebben over mensen op de vlucht.
Deel op Facebook Deel op Twitter