Kooktalent van vluchtelingen wordt smakelijk succesverhaal

Antwerpen

Yara Al Adib maakt uitbundig gebaren wanneer ze instructies geeft aan haar team. Aan de andere kant van de glimmende metalen tafel staan vier Syrische vrouwen fatayers te maken, kleine driehoekige gebakjes gevuld met spinazie en pijnboompitten.

De 29-jarige Yara en haar team, allen vrouwelijke vluchtelingen uit Syrië, bereiden de grote opening van hun zaak op een nieuwe locatie voor: een keuken en afhaalrestaurant in een buitenwijk van Antwerpen.

De opening is het hoogtepunt van de evolutie die Yara’s bedrijfje, ‘From Syria With Love’, meemaakte. Het begon met een eetkraampje op marktjes, en groeide uit tot een cateringbedrijf dat voor 800 mensen tegelijk eten kon cateren.

Yara kreeg het idee om een cateringbedrijf te starten omdat ze de vele vluchtelingen die in België toekwamen wou helpen. Ze is zelf geboren in Syrië, groeide op in Koeweit, en vluchtte naar België. Uit haar eigen ervaring weet ze hoe belangrijk werk is om sociaal en economisch te integreren.

“Het gevoel iets bij te dragen geeft meer betekenis aan het leven.”

“Werk geeft je het gevoel dat je nuttig bent”, zegt Yara. Door haar academische achtergrond vond ze snel een job als consulent nadat ze asiel had gekregen in België in 2014. “Het is een gevoel dat je iets bijdraagt, een doel in je leven. Het geeft je een goed gevoel en je bent niet enkel een last maar je kan iets teruggeven.”

UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie en OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling lanceerden op 24 april een actieplan voor meer werkgelegenheidsmogelijkheden voor vluchtelingen. De verschillende uitdagingen, mogelijkheden en manieren om vluchtelingen makkelijker en beter te laten integreren op de arbeidsmarkt staan allemaal gedocumenteerd in hun rapport. Daarnaast worden er ook concrete aanbevelingen geformuleerd voor acties die vluchtelingen moeten ondersteunen bij het vinden van werk.

Yara besloot om samen te werken met huisvrouwen omdat zij het moeilijk hebben om zich sociaal aan te passen en werk te vinden. De sleutel was koken volgens Yara. Een vaardigheid die de meeste Syriërs vanzelfsprekend vinden, maar die goed van pas komt in een cateringbedrijf.

Yara Al Adib bedient een gast tijdens de opening van hun permanente vestiging in Antwerpen, België.

De Syrische vluchtelingenvrouwen (van links) Aklam Al-Khatib, Dhyaa Ahmad en Abeek Katerji werken in de keuken van From Syria With Love.

Yara Al Adib tijdens de opening van de eerste permanente vestiging van haar bedrijf in Antwerpen, België.

“Ik wil tonen dat we iets bijdragen en teruggeven.” – Yara Al Adib.

Gasten op de opening van Yara’s eerste permanente keuken in Antwerpen, België.

Yara benaderde Syrische vrouwen die ze tegenkwam op straat, in de supermarkt of op de tram, en vroeg hen of zij mee wouden werken in haar bedrijfje. Naast haar kraampje op markten begonnen al snel aanvragen binnen te komen om te koken op huwelijks-, doop-, kerst- en nieuwjaarsfeestjes. Yara’s bedrijf boekte grote successen, kreeg lovende commentaren en groeide snel uit tot het cateringbedrijf dat het vandaag is.

“Voordat ik dit werk had, was ik ongelukkig”, vertelt Sabah Fadhel, een chef-kok van 47 die met haar man en twee kinderen vluchtte uit Aleppo in 2015. “Het is moeilijk alles achter te laten. Maar nu doe ik iets wat ik graag doe en waar ik ook goed in ben. In Syrië behoorde eten maken tot mijn dagelijkse taken, maar hier heeft koken een meerwaarde gekregen. Wanneer mensen me bedanken voor het eten dat ik maakte en vertellen hoe lekker ze het vonden, dan voel ik me gelukkig”.

“We zijn geen last, dat wil ik vooral benadrukken.”

Yara’s project raakte een gevoelige snaar bij veel Belgen die nieuwkomers graag willen helpen, maar soms niet weten hoe ze dit verschil kunnen maken. Tegelijk toont dit project ook dat vluchtelingen elkaar kunnen helpen, en dat ze een bijdrage kunnen zijn voor hun gastland.

“Ik weet dat ik de sceptici niet ga overtuigen, maar ik wil tonen dat we iets kunnen teruggeven en dat we geen last zijn. Dat wil ik vooral benadrukken”, zegt Yara.

Lissabon

In de Portugese hoofdstad Lissabon is ondertussen nog een ander cateringbedrijf geopend door een Syrische vluchteling. Het creëert jobs, bevordert integratie en brengt de lokale bevolking in contact met nieuwkomers.

Op zondagavonden kan je enkel nog rechtstaand eten in restaurant Mezze, het eerste Syrische restaurant in de stad. Dit is niet ongewoon, men staat wel vaker aan te schuiven om de huisgemaakte Midden-Oosterse delicatessen te kunnen proeven. Deze avond is men hier echter niet om te eten, maar wel om te luisteren.

De Portugese ex-journaliste Francisca Gorjão Henriques en de Syrische studente Alaa Al-Hariri richtten het restaurant samen op om mensen samen te brengen en grenzen te verleggen. En hoe doe je dit beter dan samen aan tafel bij een smakelijke mezze?

Plaatselijke bewoners kunnen de staff vragen stellen over het leven in Syrië. De conversaties zijn openhartig. Mogen vrouwen werken? Is een huwelijk uit twee verschillende religies mogelijk? Wat denken jullie over afspraakjes tussen een man en een vrouw?

“Mensen voelen zich niet altijd op hun gemak om dit soort vragen te stellen in een druk restaurant”, zegt Francisca. “Deze maandelijkse bijeenkomst is een manier voor de lokale bevolking en Syrische vluchtelingen om elkaar te leren kennen.”

“Ons doel was om job mogelijkheden te creëren.”

Het restaurant opende in september 2017 en 13 Syrische vluchtelingen te werk. Zeven van hen zijn vrouwen die zich nu niet enkel huisvrouw, maar ook echte chef-koks mogen noemen. Voor deze vrouwen bieden dergelijke initiatieven veel kansen, want zonder diploma of ervaring vinden ze moeilijk werk.

Het idee voor het restaurant ontstond toen Francisca, Rita Melo, Nuno Mesquita en Alaa op een feestje aan de praat raakten.  “Het is moeilijk om in Portugal werk te vinden, en dus stelden we ons als doel om extra jobmogelijkheden te creëren”, vertelt Alaa. Ze is 25 jaar, is afkomstig uit Damascus en kwam naar Portugal in 2014 met een studentenvisa.

Jobs zijn van vitaal belang voor de integratie van vluchtelingen, en voornamelijk vrouwen hebben het moeilijk om jobs te vinden. Zeker vrouwen zonder werkervaring. Volgens de oprichters van Mezze zou een restaurant een ideale omgeving zijn om de talenten en capaciteiten van deze vrouwen te tonen en ze zo de middelen en het zelfvertrouwen te geven economische kansen te grijpen.

“Vrouwen hebben vaak bergen kookervaring uit het huishouden, maar dat wordt niet meegerekend als ervaring door werkgevers”, zegt Francisca. “Wij zeggen daar neen tegen. Deze vrouwen hebben talenten en die zouden we moeten koesteren.”

Tijdens een discussieavond in het restaurant Mezze in Lissabon beantwoorden Syrische nieuwkomers vragen van het Portugese publiek.

Tussen de verschillende shiften door leren de medewerkers Portugees. Kok Fatima en haar twee dochters Rana en Reem zitten samen met vrijwilligers aan tafel.

Ober Rafat Debah dekt de tafel in Syrisch restaurant Mezze, Lissabon. Ook zijn moeder en twee zussen maken deel uit van het team.

- Kok Fatima en haar dochter Reem bereiden Syrische gerechten voor die op het dagelijkse menu van restaurant Mezze staan.

Alaa ging op zoek naar getalenteerde vluchtelingen koks in moskeeën en op online fora. Er kwam enorm veel reactie en met de hulp van lokale media konden ze 130.000 euro inzamelen, genoeg om de zaak te kunnen starten.

“Het gaat niet alleen om werk, maar vooral om deelnemen.” 

Zeven maanden na de opening draait het restaurant nog altijd even goed. Het grootste verschil maakte het project voor zijn personeelsleden: velen zijn nu zelfvoorzienend.

“We voelen ons onafhankelijker”, vertelt de 49-jarige Fatima. Ze werkt in het restaurant met haar drie oudste kinderen. “We hebben geen hulp nodig van de regering, we zijn verantwoordelijk voor onszelf.”

Een job bij Mezze betekent bovendien meer dan een maandelijks inkomen. Personeelsleden ontvangen een voedselveiligheid certificaat, opleidingen van professionele chefs, en twee keer per week taallessen gegeven door vrijwilligers. Het team plant alvast de opening van een tweede restaurant en cateringdienst. Ze hopen zo nog meer nieuwkomers een job te kunnen aanbieden en een deeltje van hun thuis te kunnen laten delen.

“In Mezze kan het personeel zich integreren op zijn eigen manier en iets teruggeven uit hun eigen cultuur”, zegt Alaa. “Voor hen is het niet zomaar werk, het gaat vooral om deelnemen.”

Deel op Facebook Deel op Twitter