Mensen die gedwongen worden om te vluchten voor oorlog, geweld en vervolging, bevinden zich steeds vaker in de frontlinie van de wereldwijde klimaatcrisis, waarschuwt een nieuw UNHCR-rapport. Ze worden blootgesteld aan een dodelijke combinatie van bedreigingen, maar hebben niet de middelen om zich aan te passen.
© UNHCR/Andrew McConnell
Het rapport, dat vandaag is uitgebracht door UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, in samenwerking met 13 organisaties, onderzoeksinstellingen en vluchtelingengroepen, gebruikt de nieuwste gegevens om te laten zien hoe klimaatschokken interacteren met conflicten, waardoor mensen die al in gevaar zijn in nog nijpendere situaties terechtkomen.
Van de meer dan 120 miljoen mensen die wereldwijd gedwongen op de vlucht zijn, woont driekwart in landen die zwaar getroffen worden door klimaatverandering. De helft bevindt zich op plekken die worden getroffen door zowel conflicten als ernstige klimaatgevaren, zoals Ethiopië, Haïti, Myanmar, Somalië, Soedan en Syrië.
Volgens het rapport – No Escape: On the Frontlines of Climate Change, Conflict and Forced Displacement – zal het aantal landen dat te maken heeft met extreme klimaatgerelateerde gevaren tegen 2040 naar verwachting stijgen van 3 naar 65. De overgrote meerderheid van deze landen vangt vluchtelingen en ontheemden op. Daarnaast wordt verwacht dat de meeste vluchtelingenkampen en -nederzettingen tegen 2050 twee keer zoveel dagen met gevaarlijke hitte zullen ervaren.
“Voor de meest kwetsbare mensen ter wereld is klimaatverandering een harde realiteit die hun leven diepgaand beïnvloedt”, aldus Filippo Grandi, VN Hoge Commissaris voor Vluchtelingen. “De klimaatcrisis leidt tot ontheemding in regio’s waar al grote aantallen mensen wonen die op de vlucht zijn door conflicten en onveiligheid. Hun situatie wordt nog erger wordt en ze kunnen nergens veilig heen.”
Het verwoestende conflict in Soedan heeft bijvoorbeeld miljoenen mensen gedwongen te vluchten, waaronder 700.000 die de grens met Tsjaad zijn overgestoken. Tsjaad vangt al tientallen jaren vluchtelingen op en is toch een van de landen die het meest wordt blootgesteld aan klimaatverandering. Tegelijkertijd lopen velen die de gevechten ontvluchtten maar in Soedan bleven het risico op verdere ontheemding vanwege de ernstige overstromingen in het land.
Ook in Myanmar heeft 72 procent van de vluchtelingen veiligheid gezocht in buurland Bangladesh, waar extreme natuurrampen zoals cyclonen en overstromingen plaatsvinden.
“In onze regio, waar zoveel mensen al zoveel jaren op de vlucht zijn, zien we de effecten van klimaatverandering met eigen ogen”, zegt Grace Dorong, klimaatactiviste en voormalig vluchteling die nu in Zuid-Soedan woont. “Ik hoop dat de stemmen van de mensen in dit rapport beleidsmakers helpen begrijpen dat gedwongen ontheemding – en het vermenigvuldigende effect van klimaatverandering – erger zullen worden als er niets aan wordt gedaan. Maar als ze naar ons luisteren, kunnen we ook deel uitmaken van de oplossing.”
Het rapport benadrukt ook dat klimaatfinanciering vluchtelingen, gastgemeenschappen en anderen in kwetsbare en door oorlog verscheurde landen niet bereikt. Hierdoor gaat hun vermogen om zich aan te passen aan de effecten van klimaatverandering snel achteruit.
Op dit moment ontvangen extreem kwetsbare landen slechts ongeveer 2 US dollar per persoon per jaar om zich aan te passen. Dit is een verbazingwekkend tekort vergeleken met 161 US dollar per persoon in niet-fragiele landen. Wanneer investeringen kwetsbare landen wel bereiken, gaat meer dan 90 procent naar hoofdsteden, terwijl andere plaatsen er zelden van profiteren.
De bevindingen worden gepubliceerd tijdens COP29 in Bakoe, Azerbeidzjan, waar UNHCR oproept tot meer klimaatfinanciering voor degenen die dat het hardst nodig hebben. UNHCR is vastbesloten om mensen die op de vlucht zijn en worden geconfronteerd met de extra dreiging van klimaatrampen te beschermen, en om hen en de gemeenschappen die hen opvangen een stem te geven in financiële en beleidsbeslissingen.
“De klimaatnoodtoestand vertegenwoordigt een diep onrecht”, aldus Grandi. “Mensen die gedwongen worden te vluchten, en de gemeenschappen die hen opvangen, zijn het minst verantwoordelijk voor koolstofemissies, maar betalen de hoogste prijs. De miljarden dollars aan klimaatfinanciering bereiken hen nooit en humanitaire hulp kan de steeds groter wordende kloof niet adequaat dekken. Er zijn oplossingen voorhanden, maar we hebben dringend actie nodig. Zonder de juiste middelen en ondersteuning zullen de getroffenen in de val zitten.”
Deel op Facebook Deel op Twitter
