Recordaantal mensen op de vlucht in 2016

Na een hevige storm in het Bidibidi vluchtelingenkamp in Noord Oeganda is een klaslokaal van de lagere school, gebouwd uit houten balken en plastiek doeken, in verval. Yumbe district, 2 mei 2017.

Het aantal mensen dat in 2016 op de vlucht is voor oorlog, geweld en vervolging is het hoogste aantal ooit. Dit staat in een rapport dat vandaag wordt gepubliceerd door UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie.

UNHCR’s nieuwste Global Trends Rapport, met daarin de laatste cijfers van UNHCR over mensen op de vlucht, laat zien dat er eind 2016, 65,6 miljoen mensen wereldwijd gedwongen ontheemd waren – dit is bijna 300.000 mensen meer dan het jaar voordien. De cijfers laten zien dat een recordaantal mensen wereldwijd bescherming nodig heeft.

De 65,6 miljoen mensen zijn in te delen in drie verschillende categorieën. Ten eerste zijn er 22,5 miljoen vluchtelingen, het hoogste aantal dat ooit is waargenomen. Van dit aantal vallen 17,2 miljoen onder de verantwoordelijkheid van UNHCR, de overige zijn Palestijnse vluchtelingen die geregistreerd zijn bij onze zusterorganisatie UNRWA. De meeste vluchtelingen komen uit Syrië (5,5 miljoen), hoewel in 2016 het aantal Zuid-Soedanese vluchtelingen de grootste stijging laat zien. Pogingen tot vrede liepen spaak in juli 2016, wat bijdroeg aan een enorme toename van ontheemden, namelijk 739.900 mensen tegen het einde van het jaar (en 1,87 miljoen tot op heden).

De tweede categorie zijn ontheemden: mensen die binnen hun eigen landsgrenzen op de vlucht zijn. Eind 2016 was dit aantal 40,3 miljoen, in vergelijking met 40,8 miljoen mensen het jaar daarvoor. De meeste ontheemden bevinden zich in Syrië, Irak en Colombia. Interne ontheemding is echter een wereldwijd probleem, dat bijna 2/3de van de totale gedwongen ontheemding omvat.

De derde categorie zijn de asielzoekers, mensen die hun land zijn ontvlucht en als vluchteling internationale bescherming zoeken. Eind 2016 vroegen 2,8 miljoen mensen wereldwijd asiel aan.

Oorlog en vervolging zorgen voor enorm menselijk lijden: 65,6 miljoen gedwongen ontheemden betekent dat gemiddeld 1 op de 113 personen in de wereld ontheemd is. Het totaal aantal ontheemden is groter dan de gehele bevolking van Groot-Brittannië (respectievelijk ’s werelds 21ste meest bevolkte land).

“Dit een onacceptabel aantal, en maakt het overduidelijk dat er meer solidariteit en eensgezindheid nodig is om deze crises te voorkomen en op te lossen. We moeten er samen voor zorgen dat vluchtelingen, interne ontheemden en asielzoekers wereldwijd de nodige bescherming en zorg krijgen, terwijl tegelijkertijd gestreefd wordt naar het vinden van oplossingen,” zegt Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties. “Wij moeten het beter gaan doen voor deze mensen. Met een wereld in conflict is er nood aan vastberadenheid en moed, geen angst.”

Een van de opvallendste bevindingen van het Global Trends Rapport is dat het aantal nieuwe gevallen van ontheemding ontzettend hoog blijft. In totaal zijn zo’n 10,3 miljoen mensen op de vlucht geslagen in 2016, waarvan 2/3de (6,9 miljoen) op de vlucht is binnen hun eigen land. Dit betekent dat elke drie seconden iemand op de vlucht slaat – dus minder dan de tijd dat het duurt om deze zin te lezen.

Op hetzelfde moment konden in een aantal gevallen vluchtelingen en interne ontheemden terugkeren naar huis, in combinatie met andere oplossingen zoals hervestiging in 3de landen betekent dit voor sommigen dat 2016 voorspoed bracht door een verbetering in hun situatie. Zo’n 37 landen nodigden in totaal 189.300 vluchtelingen uit voor hervestiging. Ongeveer een half miljoen vluchtelingen waren in staat om terug te keren naar hun thuisland, en ongeveer 6,5 miljoen intern ontheemden keerden terug naar hun eigen stad of dorp – ook al deden velen dit onder allesbehalve ideale omstandigheden, en blijven hun vooruitzichten onzeker.

Eind 2016 verbleven de meeste vluchtelingen (84%) in landen met een laag of gemiddeld inkomen, waarbij 1 op de 3 (4,9 miljoen mensen) wordt opgevangen in de minst ontwikkelde landen in de wereld. Deze grote ongelijkheid weerspiegelt verschillende zaken, onder andere het voortdurende gebrek aan internationale consensus met betrekking tot thema’s als vluchtelingenopvang, en de vaak arme buurlanden van conflictgebieden. Landen en gemeenschappen die vluchtelingen en andere ontheemde personen ondersteunen hebben meer voorzieningen en ondersteuning nodig. De afwezigheid hiervan kan instabiliteit veroorzaken, gevolgen hebben voor humanitair werk, of leiden tot secundaire ontheemding.

Als je kijkt naar het bevolkingsaantal heeft Syrië nog steeds het grootste aantal ontheemden, waar 12 miljoen mensen (bijna 2/3de van de bevolking) ofwel intern ontheemd zijn of gevlucht zijn naar een ander land. Afgezien van de langdurige Palestijnse vluchtelingensituatie, blijven Afghanen de tweede grootste populatie (4,7 miljoen) gevolgd door Irakezen (4,2 miljoen) en Zuid-Soedanezen (werelds snelst groeiende situatie van ontheemding met 3,3 miljoen mensen die eind 2016 hun huis hebben ontvlucht).

Kinderen, die de helft uitmaken van de vluchtelingenpopulatie wereldwijd, lijden disproportioneel veel omdat zij extra kwetsbaar zijn. Tragisch genoeg werden 75.000 asielverzoeken ingediend door kinderen die alleen reisden of gescheiden zijn van hun ouders. In dit rapport staat zelfs dat dit aantal naar alle waarschijnlijkheid de realiteit onderschat.

UNHCR schat dat er eind 2016 zeker 10 miljoen mensen geen nationaliteit hebben, of het risico lopen om staatloos te worden. Echter, uit de gegevens die UNHCR heeft gekregen van overheden, zijn slechts 3,2 miljoen staatlozen in 74 landen geregistreerd.

Global Trends publiceert statistieken omtrent wereldwijde ontheemding, en zodanig zijn een aantal trends uit 2016 niet in het rapport opgenomen. Dit houdt onder meer de volgende ontwikkelingen in: de verhoogde politicisering van asielkwesties in diverse landen, de groeiende beperking op toegang tot bescherming in bepaalde regio’s, maar ook positieve ontwikkelingen zoals de historische Top over Vluchtelingen en Migranten in september 2016, de daaropvolgende New York Declaratie, de nieuwe aanpak om de vluchtelingensituaties beter te beheren onder het Comprehensive Refugee Response Framework, en de enorme niet aflatende steun van gastlanden en donoroverheden voor vluchtelingen en andere ontheemde populaties.

UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, publiceert in het jaarlijkse Global Trends Rapport data die zijn gebaseerd op eigen gegevens, gegevens ontvangen van de partner Internal Displacement Monitoring Centre, en gegevens van overheden.

Extra informatie

Global Trends wordt gepubliceerd aan de vooravond van Wereldvluchtelingendag.

De openbare omroep, nieuwsagentschappen en andere professionele media kunnen een compleet multimedia pakket en het volledige Global Trends rapport terugvinden op de Global Trends media pagina.

Voor vragen kunt u contact opnemen met Vanessa Saenen:

Telefoonnummer: 0476420134
Mail: [email protected]

Deel op Facebook Deel op Twitter